Behramşah (Muşali) Kalesi (Akdağmadeni)

Yozgat ili Akdağmadeni ilçesi, Çalışkan (Muşallim) Köyü’nün kuzeydoğusunda, tepe üzerinde bulunan bu kaleyi Gıyaseddin Keykavus zamanında (1237–1246) Emir Necmeddin Behram Şah-ı Candar yaptırmıştır. Kalenin kitabesi günümüze gelememekle beraber tarihi kaynaklardan XIII. yüzyılın ilk yarısında yapıldığı öğrenilmektedir.

Kale günümüze oldukça harap bir durumda gelmiştir. Moloz ve kesme taştan yapılmıştır. Duvarlarda moloz taş üzerine dıştan kesme taş kaplanmıştır. İçeride ise taş kaplamalar tuğla duvar örgülerinde olduğu gibi çaprazlama örülmüştür. Böylece zikzak bir duvar örgüsü ortaya çıkmıştır.

Kalenin batı ve güney duvarları ayakta olup, doğu kısmı sarp kayalıklara yöneliktir. Kalenin batı ve kuzey duvarlarında uzun, dikdörtgen planlı üç küçük burç bulunmaktadır. Giriş kapısının yeri kesinlik kazanamamakla beraber kuzey yönündeki büyük bir açıklığın giriş kapısı olduğu sanılmaktadır.


Keykavus Kalesi (Kerkenes Harabeleri) (Sorgun)

Yozgat ili Sorgun ilçesine 5 km. uzaklıktaki Şahmuratlı Köyü’nde bulunan Kerkenes Harabeleri oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Antik kaynaklardan Medlerin Kerkenes Dağı üzerinde Piterya isimli bir antik şehir kurmuşlardır. Bu şehrin surları çok geniş bir alana yayılmış olup, kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir.

Dr.Geoffrey Summers başkanlığındaki bir arkeoloji ekibi Kerkenes’de kazı yapmıştır. Buradan çıkan küçük buluntular Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.

Sur duvarları moloz taş ve kesme taştan yapılmıştır. Büyük ölçüde harap olan bu kale ve surların tam bir planını çıkarmak mümkün olamamıştır. Bununla beraber kaleye ait duvarların içerisinde sarnıç ve bazı bina temelleri bulunmaktadır.

Yozgat Çeşmeleri


Çapanoğlu Çeşmesi (Merkez)

Yozgat il merkezinde, İstanbulluoğlu Mahallesi’nde Cumhuriyet Meydanı yakınında bulunan Çapanoğlu Camisi’nin avlu duvarının önündeki bu çeşmeyi camiyi yaptıran Çapanoğlu Mustafa Bey 1780 yılında yaptırmıştır.

Çeşme beyaz kesme taştan yapılmış, anıtsal görünümlü bir yapıdır. Çeşme dışbükey gövdeli olup, cephesi enine ve boyuna silmelerle üç ayrı bölüme ayrılmıştır. Bunlardan boyuna olan silmeler köşelerde başlıklı ve yarı paye durumunda çıkıntılar meydana getirmiştir. Enine bölmelerin en alt bölümündeki silmelerle cephe görünümü üçe ayrılmıştır. Her bölümün içerisine de musluk ve oluk taşı yerleştirilmiştir. Çeşmenin üst kısmında bir frizden sonra üç sıra halinde dışa taşkınlık yapan bir profille cephe sınırlandırılmıştır. Bu bölümlerin içerisi de üç sağır nişe ayrılmıştır. Çeşmenin alınlık kısmının ortası sivri kemerlidir. Ve kemer açıklıklarında yuvarlak birer saate yer verilmiştir.

Çeşme yapı üslubu ve bezeme olarak barok özellik göstermektedir. Çeşme üzerindeki yazı kitabeleri yer yer kazınmıştır.


Musa Ağa Çeşmesi (Merkez)

Yozgat il merkezi Eski Pazar Mahallesi’nde bulunan bu çeşme, kitabesinden öğrenildiğine göre h.1200 (1785) yılında Musa Ağa isimli bir kişi tarafından yaptırılmıştır.

Kitabesi:

Sahibü’l-Hayrat ve’l Hasenat nimetü Kethüdai
Vehüve veliyyü’l-nime Musa Ağa
1200 (1785).

Kesme taştan olan bu çeşme yapılan onarımlar nedeni ile günümüze özelliğini bütünüyle yitirmiş olarak gelebilmiştir. İnce uzun dikdörtgen bir cephe görünümü olup, yalnızca olukları ile kitabesi orijinaldir.


Kuşçu Köyü Çeşmesi (Merkez)

Yozgat’ın 23 km. güneybatısında Kuşçu Köyü’nde bulunan bu çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre Mahmut Efendi isimli bir kişinin karısı olan Fatma Hatun tarafından h.1229 (1813) yılında yaptırılmıştır.

Çeşme kesme taştan yapılmış olup, yapılan onarımlarla özelliğini bütünüyle yitirmiştir. Çeşme üzerindeki kitabesi orijinal olarak günümüze gelebilmiştir. Bugünkü hali ile dikdörtgen planlı ve üç olukludur.


Şekerpınarı Çeşmesi (Merkez)

Yozgat Şekerpınarı Mahallesi’nde bulunan bu çeşme kitabesinden öğrenildiğine göre h.1266 (1851) yılında yapılmıştır. Banisi bilinmemektedir.

Çeşme dikdörtgen planlı olarak sarı kesme taştan yapılmıştır. Çeşmenin orta kısmı yukarıya doğru dikdörtgen bir çıkıntı yapmakta, arkasında da büyük bir hazne kısmı bulunmaktadır. Çeşitli zamanlarda yapılan onarımlarla özelliğini büyük ölçüde yitirmiştir.