Muhammed Salih Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Yaşamı Hakkındaki Yazılar(1949 - .... )

[Nobility]

Muhammed Salih, 1949�de Harezm eyaletinde dünyaya geldi. 1966�de liseyi bitirdi; 1968-1970�de Sovyet Ordusunda askerlik görevine çağrıldı. Askerliğini Çekoslovakya�da yapan Muhammed Salih, burada meşhur ��Prag baharı��nın şahidi oldu. Prag olayları henüz 18 yaşında olan Muhammed Salih�in zihninde derin iz bıraktı ve o ilk defa Sovyet sisteminin mutlak adaletli bir sistem olduğu hakkındaki propagandalara şüpheyle bakmaya başladı. 1970�de askerlikten terhis oldu. Ayni yıl Taşkent Devlet üniversitesine kabul edildi, 1975�de mezun oldu.
Öğrencilik yıllarında şiir ve tercüme denemeleri yapıyor, o donemin genç kuşaklarını etkileyen eksiztansiyalizmi inceliyor, J. P. Sartre, A. Camus, F. Kafka gibi ünlü yazarların eserleriyle yoğun olarak ilgileniyordu. Mezuniyet tezini de ��Çağdaş Fransız şiiri�� olarak seçmiş, hocaları tezini çok basarili bulmuşlardı. O yıllarda F. Kafka eserlerini ve XX. yüzyıl Fransız şiirini Özbek Türkçe�sine tercüme etti. 1975-85 yıllarında 7 şiir kitabı yayınlandı. 1982�de �Dede Korkut Kitabı�nı, 86�da Ziya Gokalp�in �Türkçülük�ün Esasları�nı, daha sonra Türkçe�den �Yunus Emre Divanı�nı Özbek Turkçesi�ne çevirdi ve yayınlattı.

Özbek şiirinde �Metoforistik Akım�� denilen yeni bir ekolun mimari olan Muhammed Salih kısa sürede Sovyet aydınlarının tanıdığı bir isim oldu. 1985 Ocak ayında kaleme aldığı, Özbek Milliyetçilerin baş eseri olan ��Politburoya Mektup�� yazdı ve eser bütün SSCB�de büyük etki yarattı. Bu sosyal depresyon onu politikaya iten bir etken oldu.

Özbek gençleri üzerindeki etkisi ona bazı tavizler verilmesini sağladı. 1985�den başlayarak o kendi makalelerinde her cepheden Özbek halkının dertlerini gündeme getirmeye başladı. Mayıs 1988�de Özbekistan Yazarlar Birliği Genel Sekreterliğine seçildi. Aynı yılın Haziranı�nda o Moskova�da SSCB Yazarlar Birliği Kurultayında, yüksek minberden ilk olarak Sovyetler Birliğini sert eleştiriler getirdi. Arkasından Moskova�nın arzusuyla Komunist Partisi üyeliğine davet edildi. Bu daveti reddetti.
1988 yılın Kasım ayında kendisinin üç arkadaşıyla birlikte o donemin ilk muhalefet teşkilatı olan �Birlik Halk Hareketi�ni, 1990 yılın Nisanın�da ise ERK demokratik Partisini kurdu ve başına geçti. Aynı Özbekistan Parlamentosuna girdi. Partisi tarafından hazırlanan �Özbekistan�ın Mustakillik Deklarasyonunu�� Parlamentoya sundu ve orada aynen kabul edildi. Bu büyük başarıydı. 1991 yılının Aralık ayında yapılan Cumhurbaşkanlık Seçimlerinde karşı adaydı. Resmi açıklamalara göre seçimden %12.7 oyla çıktı. Seçimlerden hemen sonra Partisine baskılar başladı, Parti gazeteleri yasaklandı. Bir süre gözaltında kaldıktan sonra, Muhammed Salih serbest bırakıldı. 1993 yılın ilkbaharında Cumhurbaşkanı Turgut özel davetiyle Türkiye�ye geldi.

Belli bir süre Türkiye�de kaldıktan sonra, Norveç�e gitmek zorunda kaldı. 2002 yılın başlarında Çek Cumhuriyeti�ne yaptığı ziyaret sırasında tutuklandı ve daha sonra serbest bırakıldı.