avukat mert eryılmaz-miras hukukunda pay ve oranlar

[av.mert eryılma]

MİRAS PAY VE ORANLARI -Av.Mert ERYILMAZ

Mirasbırakan vefat ettiğinde mirasçılar arasında ne şekilde dağılır? Ölüm olayı ile birlikte mirasçılık hakkı doğar. Bu durumda ölüm nedeniyle malı, mirasçılar arasında paylaşılacak olan kişiye muris (mirasbırakan), murisin mirasından yararlanan kişilere de varis (mirasçı) denir. Mirasçılık hakları, kanundan doğan haklar olmakla birlikte, kimi zaman, murisin ölmeden önce yapmış olduğu “ölüme bağlı tasarruflar” şeklinde de olabilmektedir. Vasiyetname ve miras sözleşmeleri bu ölüme bağlı tasarruflara örnek gösterilebilir.

İster kanundan doğmuş olsun, isterse ölüme bağlı tasarruf şeklinde tesis edilmiş olsun sonuçta, ortada bir miras payı bulunmaktadır. Meğer ki mirasçılar mirası reddetmemiş olsun. Miras bırakan ölmedikçe miras konusu hakkında mirasçıların henüz mirasçılık sıfatı doğmadığından dava hakkı bulunmamaktadır. Keza, mirasbırakan mirasçıların saklı paylarını gözetmek durumundadır.Buna aşağıda değinilecek. Mirasçıları ve sahip olabilecekleri miras paylarını şu şekilde ifade etmek mümkün;

- Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. (MK Md. 495/I-II)

- Altsoyu bulunmayan mirasçıların mirasçıları ana ve babasıdır. Bunlar da eşit olarak mirasçıdırlar. (MK Md. 496/I)

- Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar da eşit olarak mirasçıdırlar. (MK Md. 497/I)

Sağ kalan eşin bulunması durumunda ise, birlikte bulunduğu zümreye göre, mirasbırakan ile arasındaki miras ilişkisi farklılık göstermektedir. (MK Md. 499)

- Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,

- Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın yarısı,

- Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.

Miras bırakanın sağlığında veya vasiyetnamesinde başkasına devredilmesine izin verilmeyen mirasın bir bölümüne saklı pay denir. Mahfuz hisse olarak da nitelendirdiğimiz saklı pay ise MK’nın 506. madde hükmünde ifade edilmiştir.Miras bırakan yapacağı tasarruflarda yukarıdaki oranları gözetmek zorundadır. Bu oranlar ihlal edildiğinde ilgili mirasçı tenkis davasıyla saklı payını isteyebilir.

- Altsoy için yasal miras payının yarısı,

- Ana ve babadan herbiri için yasal miras payının dörtte biri,

- Kardeşlerden herbiri için yasal miras payının sekizde biri,

- Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde, yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü.Av.Mert ERYILMAZ