Maraş Müzesi

[Fırtına_]

Maraş Müzesi


Kahramanmaraş’ta müzelik eserlerin toplanmasına 1907 yılında başlanmıştır. Bundan sonra toplanan eserler XVI.yüzyılda yapılmış olan Taş Medrese binasında 1947 yılında toplanmıştır. Müzenin 1957 yılından sonra arkeolojik, etnoğrafik eserleri sayıca artmış, çok sayıda sikke de onlara eklenmiştir. Bundan sonra, kale üzerinde bulunan yapının Bakanlık tarafından müze olarak kullanılması uygun görülmüş ve müze buraya taşınmıştır.

Kahramanmaraş ve çevresinin arkeolojik alanları ve eski eserler yönünden zengin oluşundan ötürü bu müze de gereksinimi karşılayamamış ve yeni bir müze binasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu nedenle Azerbaycan Caddesi üzerinde yeni müze binasının yapımına 1970 yılında başlanmış ve müze 1974 yılında tamamlanmıştır. Bundan sonra eserlerin teşhir ve tanzim düzenlemesine başlanmış, 29 Kasım 1975 yılında ziyarete açılmıştır.

Kahramanmaraş müzesi arkeoloji, etnoğrafya ve taş eserler bölümlerinden meydana gelmiştir. Müze bahçesinde de büyük ölçüdeki eserler sergilenmiştir.

Müzenin arkeolojik eserler bölümünde, Prehistorik Çağlardan başlayarak Hitit, Demir Çağ, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait heykeller, bronz malzemeden deliciler, iğneler, fibulalar, kaplar, idoller, cam koku şişeleri, vazolar, gözyaşı şişeleri, bilezikler, pişmiş topraktan figürinler ve çeşitli boyutlarda çanak çömlekler sergilenmektedir. Bunların yanı sıra Türkoğlu ilçesi Gavur Gölü Mevkiinde bulunan Prehistorik Çağa ait iki mamut heykeli de bu bölümde sergilenmektedir.

Müzenin taş eserler bölümünde Kahramanmaraş Merkez ilçe ve köylerinde bulunmuş Geç Hitit Dönemine (800-700) ait mezar stelleri sergilenmektedir. Bu steller üzerindeki kabartmalı tasvirlerde de genellikle ziyafet sahneleri görülmektedir. Bunların aynı sıra Asur Kralı III.Adad Nirari’nin çivi yazılı sınır taşı da bulunmaktadır. Kahramanmaraş’a özgü bir eser olan Maraş Aslanı ismi ile tanınan Maraş Kalesi kapısındaki aslanın bir kopyası bu bölümdedir. Bu aslanın orijinali İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde Eski Şark Eserleri bölümündedir. Bu heykelin gerçek yeri olan Kahramanmaraş’a getirilmesi yerinde olacaktır.

Müzenin etnoğrafik eserler bölümünde bölgenin etnoğrafik eserlerinden derlenmiş kumaşlar üzerine işlemeli kadın ve erkek giysileri, bindallı ve cepkenler, çeşitli ziynet eşyaları, ateşli ve kesici silahlar koleksiyonu, Kahramanmaraş’a özgü bakır işleri sergilenmektedir. Ayrıca sedef kakmalı çerçeveler, gümüş ve sedef kakmalı kutular, saat köstekleri, tespihler, el yazmaları da bu bölümde sergilenmiştir. İslami dönemlere ait İlhanlı ve Osmanlı sikke koleksiyonu da etnoğrafya bölümündedir.

Müze bahçesinde Roma dönemine ait kitabeli ve kabartmalı mermer mezar stelleri, girlantlı lahitler, sütun başlıkları, Geç Hitit devrine ait bazalt taşından değirmenler ile Elbistan ilçesi Sevdilli Köyü Kaplandağ Mevkiinden getirilmiş Hitit dönemine ait bir aslan heykeli de burada bulunmaktadır.


Azerbaycan Bulvarı, Yenişehir Sokak No:43
Tel : (0344) 223 44 88
Fak : (0344) 223 44 87

[Fırtına_]

Maraş Sivil Mimari Örnekleri


Kahramanmaraş’ta eski Türk evlerinden pek az örnek günümüze gelebilmiştir. XIX.yüzyılın sonlarında başlayan Ermeni ayaklanmaları, I.Dünya Savaşı sırasında Fransız işgali, şehirde çıkan yangınlar, depremler sivil mimari örneklerinin büyük bir kısmının ortadan kalkmasına neden olmuştur. Bununla beraber günümüze gelen örnekler de Kahramanmaraş sivil mimarisi hakkında yeterli bilgi vermektedir.

Kahramanmaraş evlerinin tamamı güneye yöneliktir. Avlu içerisindeki bu evlere Enikli Kapı (Kuzulu Kapı) denilen bir kapıdan girilmektedir. Bu kapı bazen kemerli bazen de düz atkılıdır. Çoğu evlerde bu kapılar iç ve dış olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Avlular çoğunlukla taş kaplı olup, ortalarına yuvarlak, oval veya köşeli şadırvanlı havuzlar yerleştirilmiştir. Bazı örneklerde de havuzlar evin içerisine, birinci kata da alınmıştır.

Kahramanmaraş evlerinin bazılarında Su Koçu denilen su pompaları bulunmakta olup, bunlar aynı zamanda hidrofor görevini üstlenmişlerdir. Bu pompanın yardımı ile sular üç ve dördüncü kata kadar çıkarılabiliyordu.

Kahramanmaraş evleri çoğunlukla iki katlı olup, üç katlı olanlara da rastlanmaktadır. Bu evler yüksek avlu duvarları ile çevrili alanlarda yer almış olup, düzgün kesme taştan yapılmışlardır. Evlerin altındaki mahzenler aynı zamanda ahır olarak kullanılmış, zemin katta kiler, mutfak, depo gibi birimlere yer verilmiştir. Evlerin üst katları daha çok günlük yaşama uygun biçimde düzenlenmişlerdir. Evlerin ikinci katında Gezintiye denilen bir sofa bulunmaktadır. Bu sofanın çevresi camla kapatılmamış, dışarıya açık olarak bırakılmıştır. Odalar da doğrudan doğruya bu sofaya açılmaktadır. Kapıları ahşap, iki veya tek kanatlıdır. Kahramanmaraş evlerinde pencerelerin ayrı bir özelliği vardır. Bunlar tabandan tavana kadar büyük ve üzeri süslü tahtalarla şekillendirilmiştir. Ancak, ışık ve hava alan kısımları oldukça küçük tutulmuştur. Bunlara çeşitli şekillerde hareket edebilen veya panjurlar da eklenmiştir.

Bazı evler harem ve selamlık olarak iki ayrı bölümden meydana gelmiştir. Üst katlarda açık eyvan düzenlemeleri ile balkon ve sofalar önemli yeri tutmuşlardır. Evlerin çoğunun üzeri ahşap çatı ile örtülmüştür.

Kahramanmaraş’ta evler planlarına göre sekiz ayrı tipe ayrılmıştır. Bunlar ön cephe veya orta merdivenli, boydan boya açık sofalı evler; yandan merdivenli, T planlı sofalı evler; önden çift merdivenle çıkılan açık sofalı planlı evler; yandan merdivenli boydan açık sofalı evler; yandan merdivenli yarım sofalı planlı evler; evin arka duvarı içerisinden çıkılan çift merdivenli sofalı evler; merdivenleri sofanın cephesinden çıkan evlerdir.

Kahramanmaraş sivil mimari örneklerinde merdiven korkulukları ahşaptan yapılmıştır. Genellikle dolaplar, raflar işlemeli, kapılar çivisiz, sedir ağacından geçmeli olarak yapılmışlardır. Taşıyıcı sistemler taştan veya ahşaptandır. Taş duvarlar üzerine çoğu kez ahşap bir taban oturtulmuştur. Bu arada taş sütun başlıkları üzerine de ahşap kolonlar yerleştirilmiştir. Döşemeler, çatı çıkmaları ve sofalar ahşap konstrüksiyonludur. Üst katlarda bağdadi şekilde korkuluk ve kemerler yapılmıştır. Evlere uygulanan sıvalar pamuklu (kendirli) kireç kaymapı ve kum karışımıdır. Ayrıca bağdadi sıva üzerine tutkal karıştırılarak çıta üzerine yapılmışlardır. Bunlar hem içte hem de dışta kullanılmıştır.

Günümüze gelebilen, Aktar Halil Efendi’nin Evi, Arıkanlar Evi, Yüzbaşı Şerif Evi, Çelebiler Evi, Aytemizler Evi, Remzi Çuhadır Evi, Kadıoğlu Evi, Müftünün Evi, Hacı Hakkı Dulkadiroğlu Evi, Kadıoğlu Konağı, Kocabaşlar Evi, Ekenler Evi, Zeloğlu Konağı, Deligönüller Evi, Büyükçaparlar Evi, Abdullah Aydemir Evi ve Cemil Çiftaslan’ın Evi geleneksel Kahramanmaraş evlerine verilecek tipik örneklerdir.