Rus Edebiyatı

[MetinCeylan]

Rus Edebiyatı, 11. yüzyılda Ruslar'ın Hrıstiyanlık'ı benimsemesinden sonra yazılan yapıtlarla başlar. Doğu slav toplulukları ilk kez 10. yüzyılın hemen başında Kiev'de merkezi bir yönetim altında bir araya gelmişlerdi. Aynı yüzyılın sonlarında Kiev prensi tarafından benimsenen Hıristiyanlık'ın halkın arasında yayılmasıyla okuryazarlık gelişebilme olanağı buldu. Bu yeni dinle birlikte Rusya'ya Yunanca ya da Slavca dinsel yapıtlar girdi. Yunanca'dan çeviriler yapılmaya başlandı.
Rus edebiyatının Batı edebiyatına entegrasyon süreci I. Petro’nun çarlığı döneminde (1689-1725) başlar. Rus edebiyatında öykü türünde başarılı ilk örnekler XVIII. yüzyılın ikinci yarısında verilmiştir. Sentimentalist akımın en önemli temsilcisi olan Nikolay Mihayloviç Karamzin (1766 - 1826) Batılı ölçütlerde yazdığı uzun öykülerle Rus okurların dikkatini çeker. Tefrika halinde yayımlanan bu öykülere okurların gösterdiği ilgi, düz yazı türlerini yasaklayan klasizm akımının temsilcilerini ürkütecek derecede yoğundur. XIX. Yüzyıl genel olarak Rus edebiyatının Batı edebiyatlarına entegrasyon sürecini tamamladığı dönemdir. Rus edebiyatında poema (epik şiir) türünün ilk örneklerini Puşkin vermiştir. Gogol biçim açısından yaptığı en önemli denemesini Ölü Canlar adlı eserinde gerçekleştirir. Ölü Canlar, Dante’nin İlahi Komedya’sından yola çıkılarak kaleme alınmış ve grafiksel görüntü olarak düz yazı biçiminde, içerik olarak da Rus öğelerle donatılmış çok başarılı bir poema denemesidir. Ayrıca İ. A. Bunin (1933), B. L. Pasternak (1958), M. A. Şolohov (1965), A. İ. Soljenitsın (1970) ve son olarak İ. A. Brodski (1987) Nobel Ödülü sahibidirler.
//
Eski Çağ Rus Edebiyatı

Folklor, Vakayinameler ve Destan türü eski çağ Rus edebiyatının en önemli kaynaklarıdır.

Klâsik Dönem Rus Edebiyatı

Kantemir (1708-1744) ve Lomonosov (1711-1765) şiir türünde, Krilov (1768-1844) fabl türünde, Fonvizin (1744-1792) de komedya türünde bu akımı Rusya'da temsil etmişlerdir.

Romantik Dönem Rus Edebiyatı

Hemen hemen her edebî türde eser vermiş olan Puşkin, en önemli romantik Rus sanatçısıdır. Puşkin, romantizmi Rus halkının yaşamından yerel renkler alarak zenginleştirmiştir. En ünlü Yüzbaşının Kızı'dır.

Gerçekçi Dönem Rus Edebiyatı

Realizm akımı fransız Edebiyatından sonra en önemli sanatçılarını Rus edebiyatından yetiştirmiştir. Nikoloi Gogol özellikle yergi üslûbuyla toplumunun kokuşmuş, bozulmuş yöntemlerini eliştirmiştir. En ünlü romanları Müfettiş adlı oyun ile Ölü Canlar'dır. Dostoyevski ise toplumdan çok, birey olarak insanın ruh dünyasını hem tabiî hem de sosyal çevresi içinde en ince ayrıntılarına kadar sergiler. Psikolojik tahlilleri oldukça başarılıdır. Suç ve Ceza, Ezilenler, İnsancıklar ünlü romanları arasındadır. Bir başka önemli realist yazar Lev Nikoleyeviç Tolstoy, özellikle köylülerin dünyasını yazmıştır. Anna Karanina en bilinen romanıdır.
Anton Cehov daha çok hikaye ve tiyatro türlerinden ürün vermiştir. En önemli oyunu Vişne Bahçesi'dir. Diğer önemli Rus realist yazarlar arasında İvan Turganyev ve Maksim Gorki sayılabilir.

20. Yüzyıl Rus Edebiyatı

Fütürizmin Rus edebiyatındaki önemli temsilcisi Mayakovski olmuştur. Şiirde Pasternak ; hikâye ve roman da ise Zoşçenko, Şolohov ve Soljenitsin önde gelen sanatçılar arasında yer alırlar.