Ev telefonu nasıl çalışır

[_SoN_]

Ev telefonu nasıl çalışır

Haberleşme sistemleri içerisinde en yaygın olanı, kullanıcılar arasında doğrudan
doğruya anlaşma olanağı sağlayan telefon olmuş ve bu yüzden de büyük önem kazanmıştır.
Telefonun amacı, birbirinden uzakta olan insanlar arasında sözlü haberleşmeyi olanaklı hale
getirmektir. Günümüzde standart olarak en yaygın kullanılmakta olan iki tip telefon
makinesi vardır. Bunlardan biri, kadranlı ya da tuşlu DP (Dial Pulsing) aramalı telefon
makineleri, diğeri ise tuşlu ton aramalı DTMF (Dual Tone Multi Frequency) telefon
makineleridir. Kadranlı ya da tuşlu DP (Dial Pulsing) telefonlar eski tip telefonlar olup yavaş
yavaş terk edilmektedir. Ayrıca yeni gelişmekte olan teknolojilerle birlikte basic (temel)
telefonlar, özel sayısal telefonlar, ISDN telefonlar ve IP telefonlar telefon makineleri
grubundadır. Her telefon makinesinin blok yapısı prensip olarak aynıdır. Biz burada
günümüzde yaygın olarak kullanılan DTMF telefonlar ve telefonun temeline dayalı olan DP
telefonları inceleyeceğiz, Daha sonra da diğer telefon makinelerinden bahsedeceğiz.

Bir telefon makinesinin başlıca dört fonksiyonu vardır:
Ses sinyalini elektriksel sinyale ve elektriksel sinyali ses sinyaline çevirerek
konuşma imkânı sağlamak.

On-hook ve off-hook (açma kapama) durumlarını elde etmek.
Numara göndermek.

Zil aracılığıyla, abone telefonunu gelen çağrı konusunda uyarmak.



Mikrotelefon (giden ve gelen ses için)
Ses sinyalini elektriksel sinyale ve elektriksel sinyali ses sinyaline çevirerek konuşma
imkânı sağlayan modüldür. Ahize olarak da isimlendirilir.
Konuşma devresi
· Hybrid devre (indüksiyon bobinli veya elektronik devre)
Hybrit sistem bir çift tel üzerinden iki yönlü (full duplex) ses aktarımı yapılmasını
sağlar. Hybrit bobinler sayesinde iki telli devre, dört telli devreye kuple edilmektedir (telefon
devresinde alıcı ve verici için ikişer tel olduğunu hatırlayınız).
· Equalizer (dengeleyici)
Telefon setinde, kişinin sesinin bir kısmı aynı kişinin ahizesine geri beslenir. Kişi bu
sayede ses seviyesini ayarlar ve boşluğa konuşma hissinden kurtulur. Bu duruma aynı
zamanda side tone denilir.


Açma kapama (on hook ve off hook)
Telefon makinesi kapalı konumda iken, çatal altı mandalı devreyi açık tutar. Zil
devresi üzerinde bulunan kapasitör ise telefon hattından doğru akım akmasını engeller.
Ahize kaldırıldığında çatal altı mandalı yukarı doğru kalkar. Bu konumda telefon hatta karşı
bir empedans gösterir (ahize kaldırılmadığı vakit, bu empedans çok yüksektir). Bu anda
telefon makinesi ve santraldeki röle sargısı üzerinden bir akım akmaya başlar. Bu akımı
oluşturan, santral ofisindeki bataryadır. Santral, herhangi bir hattan akım çekildiğini tespit
edince o abone çevir sesi jeneratörüne bağlanır. Bu aşamada abone, numara tuşlayabilir.
Herhangi bir rakam algılandığı zaman çevir sesi kesilir. İki türlü numara (adres) bilgisi
gönderilebilir.
Numara gönderme
DARBE İLE (PULSE veya DP): Eski kadranlı telefonlar bu sistemle çalışmaktadır.
Hat devresi kısa aralıklarla açılıp kapatılarak numara bilgisi aktarılır. 4 rakamını göndermek
için hat 4 defa, 2 rakamı için 2 defa, 0 içinse 10 defa açılıp kapanır. Her açma kapama
toplam 100ms sürer. Bu voltaj darbelerinin zili çaldırmasını önlemek için zil devresine bir
kapasitör konabilir. Yine bu darbelerin konuşma devresine zarar vermesini ve gürültü
oluşturmasını engellemek için numara çevirme anında konuşma devresi kısa devre edilir.
· TON İLE ( DTMF):
Modern telefonlarda bu metot kullanılır. 12 tane tuşun her yatay grubunun farklı bir
frekansı, her düşey grubunun da farklı bir frekansı vardır. Bu nedenle her tuşun birbirinden
farklı iki adet frekans değeri mevcuttur. Bu 12 tuşa, dörtlü bir dikey grup daha ilave
edilebilir (A,B,C ve D tuşları). DTMF, darbeli gönderime göre çok hızlıdır. DTMF üretimi
ve algılanması (santraller için gerekli) için genellikle sayısal entegre devreler kullanılır


Zil devresi
Eski tip ziller, bobine bağlı bir çandan oluşmaktadır. Alternatif akımla değişen
manyetik alan küçük bir çekicin çana vurmasını sağlamaktadır. Modern telefonlarda ise
elektronik ziller mevcuttur. Bir entegre devre sistemi, bir buzzer’a(elektronik zil) bağlıdır.
Zilin çalması için hat üzerinde bir alternatif akım oluşturulur. Bu alternatif, frekans ve
genliği çeşitli sistemlerde değişiklik göstermektedir. Buna “zil kadansı” denir. Zil genellikle
35-90Vac 25Hz’lik bir sinyaldir.
Hat bağlantısı
Her telefon makinesi, merkezi bir santrale T ve R diye adlandırılan bir çift tel ile
bağlanır. Telefon makinesi off hook (telefon açık) durumunda yaklaşık 600 ohm empedans
gösterir. Bu konumda telefon makinesi hattan 20-120ma akım çekmeye başlar ve buna
döngü akımı denir. Telefona gelen hat besleme voltajı, telefon on hook (telefon kapalı)
durumdayken 24 veya 48Vdc standartlarındadır.(24Vdc sadece özel telefon santrallerinde
kullanılmakta olup şehir santrallerinde bu voltaj 48Vdc’dir). Bu durum telefon off-Hook
(telefon açık) durumuna geçip hattan akım çekmeye başladığında 6-8Vdc olur. Bir telefon
makinesinin zili hattan gelen yaklaşık 75Vac 20-40Hz ile çalar. Bir telefon makinesinin
merkezi santrale uzaklığı ortalama 4-6 km olabilir.