İstiâze (Rabb'e Sığınmak)

[..::duyguseli::..]

"Eûzu çekmek" anlamına gelen istiâze, huzura girmek için kapıyı vurup izin istemeye benzer. Kur'ân-ı Kerîm okumaya başlayan kimse de, Allâh ile konuşmaya başladığından, lüzumsuz konuşma, dedikodu, çekiştirme ve iftirâ gibi, lisâna âit kirlerden dilini temizlemelidir. Dil bu tür kirlerden ancak "eûzu" ile temizlenir.

"Eûzu çekmek" Nahl Sûresi'ndeki şu ilâhî emre sarılmaktır:

"Kur'ân okuduğun zaman kovulmuş şeytandan Allâh'a sığın!" (Nahl, 98) Bu âyet, Kur'ân-ı Kerîm okumaya başlamadan önce istiâzeyi emretmektedir.

Âlimlerin çoğunluğuna göre istiâze, "Eûzü billâhi mine'ş-şeytâni'r-racîm" şeklindedir.

Cebrâil -aleyhisselâm-'ın Peygamber -sallallâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz'e getirdiği ilk şeyler istiâze, besmele ve Alak Sûresi'nin ilk beş âyetidir.

Eûzu: Sığınırım, emân dilerim, yardım talep ederim gibi anlamlara gelir. Fahreddin Râzî "Tefsir-i Kebîr" adlı eserinde şöyle der: "Şerler ya îtikâdî konularda olur, ya da amelî ve bedenî konularda. Îtikâdî konulardaki şerlere bütün bâtıl mezhepler girer. Amelî ve bedenî konulardaki şerler ise, dîne zararlı olan yasaklar ile dîne zararı olmayacak hastalık, yangın, suda boğulma, fakirlik, körlük ve sakatlık gibi bedenî sayısız belâ ve musibetlerdir. İşte "eûzu" çeken kişi, bunların hepsinden Allâh'a sığınmış olur."

Kısaca ifade edecek olursak, "eûzu billâh" diyen bir kimse, cinlerden, insanlardan, hayvanlardan ve bütün mahlûkâttan gelebilecek her türlü zarar, kötülük ve belâdan her şeye kâdir olan Allâh Teâlâ'ya sığınmış olur.

Şeytan: Allâh'ın rahmetinden kovulmuştur. İbn-i Abbas -radıyallâhu anh-'ın rivâyet ettiği bir hadîs-i şerifte"İblis âsî olunca la'nete uğradı ve şeytan adını aldı." buyurulmuştur. İstiâze'de şeytanın vesvese, çarpma ve zarar verme gibi fiillerinden Allâh'a sığınılmıştır. Şeytanların erkekleri ve dişileri vardır. Doğumla çoğalırlar. Cinlerin bir türüdür. (Rûhu'l-Beyân)

Burada Allâh'a sığınılan şeytan, cinler nevinden olan "İblis ve yardımcıları" olabileceği gibi, insana kötülüğü telkin eden ve düşmanlık yapabilecek mâhiyetteki "insan ve cin şeytanları" (En'âm,112) da olabilir.