Sakarya Meydan Savaşı (23 Ağustos-13 Eylül 1921)

•Tekalif-i Milliye Emirleriyle Türk ordusunun eksiklerinin bir kısmı büyük ölçüde tamamlanmış ve ordu savaşa hazırlanmaya çalışılmıştır.
•23 Ağustosta Yunanlılara karşı taarruza geçti. Mustafa Kemal Paşa “Hattı Müdafa yoktur, Sathı Müdafa vardır. O satıh bütün vatandır” diyerek orduyu çoşturdu.
•22 gün süren savaş sonucunda Türk ordusu büyük bir zafer kazandı. (13 Eylül 1921).

Savaşın Sonuçları
•1683 Viyana bozgunundan beri devam eden Batı karşısındaki gerileme sona erdi.
•Yunanlılar savunmaya, Türkler taarruza geçti.
•TBMM, Mustafa Kemal Paşa ’ya “Mareşallik” rütbesi ile “Gazilik” unvan verdi.
•Fransızlar bu savaştan sonra TBMM ile Ankara Antlaşması’ nı imzaladılar.
•Rusyanın isteği üzerine Kafkas Cumhuriyetleri, TBMM ile Kars Antlaşmasını imzalamıştır.

Kars Antlaşması ile doğu sınırlarımız Kesinlik kazanmıştır. Buradaki birlikler Büyük Taarruz için batı cephesine kaydırılmıştır.

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921)

Sakarya zaferinin kazanılmasından sonra, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Fransa Arasında imzalanmıştır.

Antlaşma gereğince
•Taraflar arasındaki savaş durumu sona erdi.
•Hatay dışında bugünkü Suriye sınırımız çizildi. Hatay’da özel bir yönetim kuruldu. Türkçe’nim resmi dil olması ve Türk parasının kullanılması kabul edildi. Burada yaşayan Türklere geniş haklar tanındı.
•Fransa yeni Türk Devleti’ni resmen tanımış oldu.
•İtilaf Devletleri’nin Türkiye’ye karşı oluşturdukları birlik parçalandı.
•Fransa Hatayla ilgili özerklik kararlarını kabul etmekle buranın Anadolu’nun bir parçası olduğunu da onaylamış oluyordu.


Fransızlar Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk itilaf Devleti olmuş. İtilaf Devletleri kesin olarak ayrılmıştır. Bu arada İtalya da Anadolu’dan tamamen çekilmiş, Güney Cephelerimiz kapanmıştır. Güneydeki birliklerin çoğu Büyük taarruz için batı cephesine kaydırılmıştır.


e.Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26 Ağustos-18 Eylül 1922)
•Sakarya Meydan Savaşı’nda Yunan ordusunu yenilgiye uğratan Mustafa Kemal, 26 Ağustos 1922 sabahı Büyük Taarruz’u başlattı.
•30 Ağustosta Başkomutanlık Meydan Savaşıyla Dumlupınar ’ ın kuzeyinde düşman ordusu yok edildi.
•Mustafa Kemal “Ordular! İlk hedefimiz Akdeniz’dir. İleri” emrini vermesi üzerine taarruza geçen Türk ordusu önünde kaçan Yunan ordusunu İzmir’e kadar kovaladı.
•9 Eylülde İzmir’in düşman işgalinden kurtarıldı. 18 Eylülde Batı Anadolu tamamen düşmandan temizlendi.

Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)
•Telaşa düşen İngilizlerin isteği üzerine Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı.(11 Ekim 1922).
•Görüşmelere İngiltere, Fransa, İtalya ve Türkiye katılmış, Yunan temsilcileri görüşmelere katılmamıştır.
•Konferansa TBMM adına İsmet Paşa katılmıştır.
•Mudanya Ateşkesi ile Kurtuluş Savaşı askeri safhası sona ermiş, politik safhası başlamıştır.
•Doğu Trakya ve İstanbul savaş yapılmadan kurtarıldı.
•Meriç Nehri Yunanistan ile aramızda sınır oldu.
•İstanbul’un TBMM’ ye devredilmesiyle Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir.
•Anadolu projesinde başarılı olmaması üzerine İngiltere’de Loyd George hükümeti düştü.
•Yunanlıların megole idea (Büyük Yunanistan) düşüncesi sona erdi.
•Mondros Ateşkes Antlaşması geçerli bir belge olmaktan çıkmıştır.

Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

•Mudanya Ateşkes Antlaşmasından sonra asıl barış görüşmeleri olan Lozan Barış Antlaşması için hazırlık yapıldı.
•Ancak, İtilaf Devletleri Konferansa hem İstanbul hükümetini, hem de TBMM’ yi çağırdılar bununla ikilik çıkarmak ve Anadolu’da bir iç savaş çıkarmayı amaçlıyordu.
•Bu durumu anlayan Mustafa Kemal, TBMM’de saltanatın kaldırılmasını görüşmelerini başlattı. Yapılan oylama sonucunda saltanat ve hilafet ayrıldı.
•1 Kasım 1922’de saltanat kaldırılırken hilafet Osmanlı soyundan gelen Abdülmecit Efendi ’ye verildi.
•Saltanatın kaldırılmasıyla İtilaf Devletlerinin oyunu bozulmuş, TBMM milletin tek temsilcisi olmuştur.
•623 yıllık Osmanlı saltanatı sona ermiştir.
•Demokratikleşme ve laikleşme yolunda önemli bir adım atılmıştır.

B.LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI (20 KASIM 1922-24 TEMMUZ 1923)

•Mudanya Ateşkes antlaşmasında sonra asıl barış görüşmelerini yapmak amacıyla Lozan’da bir araya gelindi.
•Konferansa, Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Yugoslavya ve boğazlarla ilgili meseleler görüşülürken Bulgaristan ve Sovyet Rusya katılmış ABD ise gözlemci olarak bulunmuştur.
•Konferansa Türkiye adına İsmet Paşa katılmıştır.
•Konferansta İtilaf Devletlerinin milli bağımsızlığımızı sınırlayıcı tavırlar sergilemeleri üzerine görüşmeler bir ara kesilmiş, sonra tekrar başlamıştır.
Lozan Barış Görüşmelerinin Sonuçları
•Yeni Türk Devleti’nin bağımsızlığı ve Misak-ı Milli tüm dünya devletlerince tanınmıştır.
•Sevr Antlaşması kesin olarak ortadan kalkmıştır.
•Türkiye uluslar arası ilişkilerde diğer devletlerle eşit haklara kavuşmuştur.
•Osmanlı döneminden kalan kapitülasyonlar, dış borçlar ve yabancı okullar meselesi halledilmiştir.
•Karaağaç, Yunanistan’dan savaş tazminatı olarak alınmıştır.
•Ermeni iddiaları sona ermiştir.
•Bütün azınlıklar Osmanlı vatandaşı sayılarak Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmaları önlenmiştir.
•Musul sorunu sonraya bırakılmıştır.

Lozan Barışından kalan Problemler

•Boğazlar Komisyonu ’nun kalması milli egemenliğimizi sınırlandırıcı bir unsur olmuştur. Bu problem 1936 yılında imzalanan “Montrö Boğazlar Sözleşmesi” ile halledilmiştir.
•Misak-ı Milli sınırları içinde kalan Musul alınamamış, Irak sınırı kesinlik kazanmamıştır.

•9 Ağustos 1923’te Halk Fırkası kuruldu
•6 Ekim 1923’te Türk Ordusu İstanbul’a girdi.
•13 Ekim 1923’te Ankara Başkent ilan edildi.
Kaynak www.odevsitesi.com