*fanii*
03-17-2008, 15:35
Kemalist Türkiye Cumhuriyeti’nin Kronolojisi (1923 -1938)
Kemalist-Demokrat TÜRKİYE Dergisi’nin 69 uncu sayısı 22 Ağustos 2002 günü için özel olarak yayımlanmıştır.
1922-1923 ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR DEVLETİN KURULMASI 1922
3 Ekim
Mudanya Konferansı’nın Açılması – TBMM Hük. –İngiltere-Fransa-İtalya
11 Ekim
Mudanya Mütarekesi’nin İmzalanması
15 Ekim
Mudanya Mütarekesi’nin yürürlüğe girmesi
27 Ekim
İtilaf Devletlerinin (İngiltere-Fransa vs) TBMM Hükümeti’ni Lozan’da yapılacak Barış Konferası’na daveti
1 Kasım
Hilafetle Saltanatın ayrılması ve Saltanatın kaldırılması – Osmanlı Devletinin sona ermesi
4 Kasım
İstanbul’un TBMM Hükümetine geçmesi
5 Kasım
Dış İşleri Bakanı İsmet Paşa’nın başkanlığındaki heyetin Ankara’dan ayrılması
11 Kasım
Türk Heyeti Lozan’da
20 Kasım
Lozan’da Konferansın Başlaması
1923
1 Ocak
Futbol federasyonu kuruldu
16 Ocak
Mustafa Kemal İzmit’de: Bu devletin halife ile alaka ve münasebeti yoktur… Halkı kendi haline terk edersek bir adım ileri atamayız…İnkılabın kanunu mevcut kanunların fevkindedir.”
30 Ocak
Yunanistan ile Türkiye arasında nüfus mübadelesi hk protokol imzalandı.
4 Şubat
Lozan’da görüşmelerin kesilmesi ve heyetlerin ülkelerine dönmeleri
27 Şubat – 6 Mart
TBMM’de Lozan hk gizli görüşmeler – Musul konusu tartışılmış
1 Nisan
TBMM’nin seçimlerin yenilenmesi kararı
23 Nisan
Lozan’da görüşmelerin tekrar başlaması
24 Temz.
Lozan Antlaşması’nın imzalanması
11 Ağustos
TBMM’de II. Dönem
13 Ağustos
Mustafa Kemal TBMM başkanlığına yeniden seçildi.
14 Ağustos
Fethi Bey başbakan
25 Ağustos
Lozan Antlaşmasına göre İstanbul’un boşaltılmasına başlandı
29 Ağustos
İngiltere 1914 tarihli Türkiye ile ticaret yasağını kaldırdı
11 Eylül
Halk Fırkası’nın kurulması
2 Ekim
Son İşgal kuvvetlerinin İstanbul’dan ayrılmaları
13 Ekim
TBMM’nin Ankara’nın başkent olmasını kararlaştırması
29 Ekim
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı – Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı İsmet Paşa Başbakan
26 Aralık
Genel Af ilanı (150 kişi dışında)
EKONOMİK GELİŞMELER (1922 - 1923)
6 Aralık 1922 Mustafa Kemal Ankara’da gazetecilerle yaptığı görüşmede şunları söyledi:
“ Çalışmalarımız, senelerce takip ve tatbik edilecek bir programa dayanmadıkça muvaffakiyetsizliğe mahkümdur. Objektif olduğu kadar, milletimizin acil ihtiyaçlarına çare bulacak bir programa dayanmayan ıslahat teşebbüsleri, şahsi ve keyfi olmaktan kurtulamaz. Herhangi bir programın uzun bir çalışma devresine rehber olması için memlekette bilcümle vatanperverler kitlesinin ıslahat emellerini ihtiva etmeyen bir programın muvaffakiyetli ve devamlı olması ümit olunamaz.”
Kaynak: Atatürkçülük Nedir? Varlık Yayınları 1965 Sh 100
20 Ocak Mustafa Kemal’in gazetelerde çıkan demeci:
“… Türkiye devleti, temellerini süngü ile değil, süngünün dahi istinat ettiği iktisadiyat ile kuracaktır... Yeni Türkiye devleti bir ‘devlet-i iktisadiye olacaktır.”
17 Şubat İzmir İktisat Kongresi - Mustafa Kemal’in açış nutkunda plan-program hk
sözleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 1)
“… memleketin ihtiyacına mutabık ESASLI PROGRAM üzerinde bütün milletin müttehit ve hemahenk… [olması gerekir] yeni devletimizin, yeni Hükümetimizin, bütün esasları bütün programları iktisat programından çıkmalıdır.”
4 Mart
İzmir İktisat Kongresi sona erdi. Misak-ı İktisadi kabul edildi
1925-ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR -İSYAN
4 Ocak
Şeyh Sait'in oğlu Rıza 20 000 koyun satmış olarak 5 000 altın ile Piran'a gelir ve altınları babasına teslim eder.İsyan bu altınlar ile finanse edilecektir.
9 Ocak
Mustafa Kemal’in Konya’da Cemiyeti Akvam’ın Musul Tetkik Heyeti ile görüşmesi ve kendilerine söyledikleri:
8 Şubat
Piran köyünde Şeyh Sait İsyanı’nın başlaması
3 Mart
İsmet Paşa Başbakan
4 Mart
Takrir-i Sükun Kanunu
12 Nisan
Şeyh Sait yakalandı
1 Mayıs
Kıbrıs Kraliyet Taç Kolonisi olarak ilan edildi
14 Mayıs
Şeyh Sait ve isyan elebaşlarının yargılanmaları
3 Haziran
Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin hükümet tarafından kapatılması.
Gerekçe: İrticayı teşvik etmesi
28-29 Haz.
Şeyh Sait ve 47 isyancının idamı – Not: Bu isyan nedeni ile Cemiyet-i Akvam sonuçta Musul’u, İngiltere’nin manda rejiminin süresini uzatarak, Bağdat’a bağlar – Bağdat’a sormadan!
Dergisi Sayı 3 – “Şeyh Sait İsyanı – Azadi Örgütü”
23 Ağustos
Mustafa Kemal Kastamonu’da - Şapka
30 Ağustos
Mustafa Kemal Kastamonu’da: “Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki,Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir.”
28 Kasım
Şapka Kanununun kabulü
30 Kasım
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve ünvanların kaldırılması hk kanunun kabulü
1925 – EKONOMİK GELİŞMELER - ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ
16 Şubat
Türkiye Teyyare Cemiyeti kuruldu
17 Şubat
Aşar Vergisi ve iltizam sistemi yeni bir kanun ile kalktı – tarımda ileri bir adım
1 Mart
Tütün tekelinin devlete geçmesi
5 Nisan
Şeker fabrikalarının kurulması ve ayrıcalıkları hk kanun kabul edildi
19 Nisan
Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası kanununun kabulü
5 Mayıs
Ankara’da Gazi Çiftliğinin kurulması
1 Ekim
Mustafa Kemal Bursa’da: Bursa başlıbaşına bir sanat memleketi olmaya pek kabiliyetlidir. Onun için temenni ederim, Bursa’da herşeye ait fabrikalar çoğalsın, hiç olmazsa türbelerin adedine yaklaşsın.”
5 Ekim
“Türkiye Cumhuriyeti” sözcükleri ile ilk altın: 5 Lira
22 Aralık
Alpullu şeker fabrikasının temeli atıldı
26 Aralık
Uluslararası Takvim ve Saatin kabülü için kanunun çıkarılması
1927 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR - NUTUK
11 Ocak
Lozan Antlaşması Amerikan Senatosu tarafından red edildi
17 Şubat
Türkiye-ABD ilişkilerini düzenleyen anlaşma Ankara’da imzalandı
10 Nisan
Sokaklara ad verilmesi ve binaların numaralanması hk kanunun kabulü
26 Haziran
TBMM II. Dönem çalışmaları sona erdi – seçim kararı
1 Temz
Mustafa Kemal 16 Mayıs 1919’dan beri ilk kez İstanbul’da
15-20 Ekim
Büyük Nutuk - CHF 2. Kongresi’nde,TBMM’de okunmuştur.
19 Ekim
Nutuk metni dışında Mustafa Kemal’in gayrimenkullerini CHF’ye bırakacağını açıklaması Not: S.N. Özerdim sh 77
Not: Bu açıklama çok önemlidir. Tutanaklardan çıkarılarak gün ışığına kavuşturulmalıdır. Atatürk’ün Ankara’daki çiftliğini devlete fahiş bir fiyatla satmak istediğini, İsmet İnönü’nün bunu engellediğini, bunun için de Atatürk’ün kendisini başbakanlık görevinden aldığını (!) yazanlar vardır (Bkz Demokrat Türkiye Dergisi Sayı 15 – Bu dergide bu konu geniş bir şekilde irdelenmiştir.) Bu konuya Atatürk ile ilgili kitaplardan bir tek Hasan Rıza Soyak’ın“Atatürk’ten Hatıralar” adlı kitabında değinilmiştir. (Sh 687)
1 Kasım
Mustafa Kemal ikinci defa Cumhurbaşkanı seçildi
24 Kasım
Ankara Ulus Meydanı’ndaki Zafer Abidesi açıldı
1927 – EKONOMİK GELİŞMELER - İLK NÜFUS SAYIMI
30 Nisan
Bursa dokumacılık fabrikası açıldı
28 Mayıs
1055 Sayılı Teşviki Sanayi kanunu
29 May
Ankara-Kayseri demiryolu hattının açılışı
1 Haziran
Devlet Demiryolları ve Limanları İdaresinin kuruluşu
28 Ekim
Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımı: 13 648 000
Ankara’nın nüfusu 75 bin
30 Haziran
500 ve 1000 liralık Türkiye Cumhuriyeti banknotları tedavüle çıktı
6 Kasım
Bünyan dokuma fabrikasının açılması – özel sektör
21 Kasım
Samsun – Amasya demiryolu hattının açılışı
1932 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR KADRO DERGİSİ
1 Ocak
KADRO Dergisi'nin ilk sayısının yayımlanması
19 Şubat
Halkevlerinin kuruluşu
24 Nisan
Başbakan İsmet Paşa resmi ziyaret için Sovyetler Birliği'ne gitti
23 Mayıs
Başbakan İsmet Paşa resmi ziyaret için İtalya'ya gitti
2 Temz
Birinci Türk Tarih Kongresi
4 Temz.
İçişleri Bakanı otomobil ile Ankara'dan İstanbul'a gitti - ilk kez
6 Temz
Cemiyet-i Akvam Türkiye'yi davet etti - 18 Temmuz Türkiye üye oldu
12 Temz
Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kurulması
26 Eylül
Birinci Türk Dil Kurultayı - Dolmabahçe Sarayı
1932 - EKONOMİK GELİŞMELER YENİ İKTİSAT VEKİLİ'NE TELGRAF
23 Nisan
Demiryolu satınalınması No 4ütahya - Balıkesir hattı
1 Mayıs
Ankara'da "Milli Sanayi Sergisi"
3+7 Temz
Devlet Sanayi Ofisi ve Türkiye Sanayi Kredi Bankası hk kanunlar
8+9 Eylül
İktisat Vekili Mustafa Şeref Beyin istifası Yeni vekil Celal Bey
13 Ağus.
Sovyet Sanayi Heyeti (Prof Orloff) Türkiye'ye geldi
12 Eylül
Mustafa Kemal'in İktisat Vekili Celal Bey'e telgrafı:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 2)
"…bütün devlet teşkilatının, bütün yurtdaşların ve hepimizin…
"İçtimai heyetimizin bütün işbölümleri sahiplerini… bu yolun el ele vermiş,omuz omuza dayanmış, bir hedefe yürüyen samimi yolcuları yapmak,devletin iktisat işinde yorgunluğunu azaltmak ve muvaffakiyet zamanını kısaltmak için tek çaredir."
30 Kasım
Ulukışla - Niğde demiryolu hattının açılışı
1 Aralık
Demiryolunun Malatya'ya varması
16 Aralık
Samsun - Sivas demiryolu hattının açılması
Not: 1932 yılı içinde yapımı tamamlanan önemli binalarumhurbaşkanlığı Köşkü
1937 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR BAŞBAKAN DEĞİŞİMİ – TEŞRİN NUTUKLARI
31 Ocak
Cemiyet-i Akvam’da Hatay’ın bağımsızlığı ilke olarak kabul edildi.
5 Şubat
Anayasa değişikliği – 6 Ok Anayasa maddesi
8 Şubat
Siyasi Müsteşarlıklar hk kanun kabul edildi.
12 Şubat
Selanik Belediyesi Atatürk’ün doğduğu evi Türkiye’ye hediye ediyor
21 Mart
Dersim’de isyan
26 Mayıs
Ürdün Emiri Abdullah’ın Atatürk’ü ziyareti
10-12 Haz.
Atatürk’ün Trabzon seyehati. Atatürk bu kısa gezide “bütün şark vilayetlerinden gelen Türk” temsilcilerle görüşmüştür. Yaklaşık 200 kişi. Valiler-Kaymakamlar-Bel. Reisleri-Parti ve Halkevi yöneticleri Atatürk Trabzon’dan çektiği bir telgraf ile bütün çiftlikleri Hazine’ye hediye etmiştir. (1)
8 Temz.
Sadabad Paktı’nın Tahran’da imzalanması Türkiye-İran-Irak-Afganistan
18 Eylül
Başbakan değişimi kararı – Nyon Antlaşması TBMM’nde kabul edildi.
20 Eylül
İsmet İnönü’nün başbakanlıktan izin ile ayrılması – 2. Türk Tarih Kongresi
25 Ekim
İsmet İnönü’nün başbakanlıktan istifası. Yeni Başbakan Celal Bayar
1 Kasım
Teşrin Nutku No 1 Atatürk’ün TBMM’ni açış konuşması. Yeni Plan isteği TBMM’deki son konuşması
8 Kasım
Teşrin Nutku No 2 - Yeni Hükümet Programı T.C.’nin en uzun ve ayrıntılı hülkümet programı
10 Kasım
Atatürk’ün sözleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 3)
“Millete yepyeni bir program bildirdiniz. Bu program benim millete vaadettiğim hususlardır.”“Ben milletle beraber Celal Bayar ve arkadaşlarının programının nokta nokta tatbik edildiğini takip edeceğim.”
12-20 Kasım
Atatürk’ün Güneydoğu Anadolu Gezisi
21 Kasım
Atatürk’ün başkanlığında Hükümet siyasi müsteşarlıkların kaldırılmasını ilke olarak kabul etti ve kanun değişikliği için karar aldı
21-22 Aralık
Suriye Başbakanı Cemil Mardam’ın Ankara’ya resmi ziyareti.
(1) 1946 Kronolojisi’nde 1937 yılı için tek olay çiftliklerin Hazine’ye hediye edilmesi
1937 – EKONOMİK GELİŞMELER ATATÜRK’ÜN MİLLETİNE VADETTİĞİ
“YEPYENİ” HUSUSLAR
1 Ocak
Demiryolu Satın alınması No 10 Şark Demiryolları –Sirkeci-Edirne hattı
10 Şubat
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Kanunu’nun kabulü
18 Şubat
Orman Kanunu kabul edildi.
3 Nisan
Karabük Demir-Çelik fabrikalarının temel atma töreni
1937 EKONOMİK GELİŞMELER (Devam)
4 Nisan
Ereğli Bez Fabrikasının açılışı
1 Temz
Demiryolu Satın alınması No 11
Fevzipaşa – Hudut, Toprakkale – İskenderun Hattı
16 Ağus
Malatya – Çetinkaya demiryolu hattının açılması
1 Ekim
Çatalağzı – Zonguldak demiryolu hattının açılışı
7 Ekim
Ankara – Adana telefon hattının açılması
9 Ekim
Nazilli Bez Fabrikasının açılışı
30 Ekim
Ankara Garı’nın hizmete açılması
6 Kasım
Ankara’da Belediyeler (İller) Bankası Merkez Binasının açılışı
17 Kasım
Atatürk’ün Pertek’te söyledikleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 4)
“Şeker fabrikalarının sayısı yirmiye çıkmaz ve şekeri ekmek kadar kolay alınır hale getirmezsek, gürbüz çocuklara hasret kalacağız.” (1)
10 Aralık
T.C.’nin 2 Numaralı Planı: 3 Senelik Madencilik Planı
27 Aralık
Denizbank hk kanun kabul edildi.
(1) O tarihte Türkiye’de 4 şeker fabrikası var. Yıllık üretim 52 bin ton Kişibaşı yıllık tüketim 3 kgNüfus artışını ve 20 fabrika yapılıncaya kadar geçecek süreyi dikkate aldığımzda Atatürk Pertek’te kişibaşına 25 kg/yıl tüketim hedefini ortaya koyuyor. Türkiye’de 1949 yılında kişibaşına şeker tüketimi 5 kg/yıl. Hala 4 fabrika var.1960 yılında ise yeni 11 fabrikanın ilavesi ile 15 fabrika üretimde. Kişibaşına Yıllık şeker tüketimi 25 kg’a ulaşmış. Atatürk’ün Pertek’te söylediği bu bir cümle bir yanda sayısal hedefi öte yanda vizyonunu kanıtlamaktadır: Herkesin kolayca şeker alabildiği bir Türkiye. O tarihte nüfusun % 80’ini oluşturan köylü şekerin yüzünü görmüyor. Şark Raporu’nda değinilmiş, Şark vilayetlerinde yaşayan vatandaş bir kg şeker için sınır ticaretinde Sovyetlere bir koyun vermek zorunda.
ATATÜRK’ÜN SOFRASI VE ALKOL ALIŞKANLIĞI
Atatürk’ü sevenler ve sevemeyenler çoktur. Bir kronoloji kitabında bu kişi veya kuruluşlara cevap vermek doğru olmayabilir. Ancak birkaç örnek ile vatandaşların kafalarını karıştıran bu acımasız suçlamaların ne ölçüde temelsiz olduğunu göstermek istiyorum
1 – Can Dündar “Sarı Zeybek” kitabı
20 Eylül 1937 gününü anlatıyor. Atatürk Başbakan İnönü’yü değiştirmeye karar vermiştir. 17 Eylül akşamı Ankara’da bardağı taşıran damla, İnönü’nün şu sözleri idi:“Artık emirlerinizi hep sofradan mı alacağız?”O akşam Sofra’da alkol yoktu. Tek içki içmiş olan kişi (Sofra’dan önce) Başbakan İnönü idi. Yazar Can Dündar bu olayı anlatır. Yol ayrımı ile noktalar ve bir sonraki bölüme geçer:
BÖLÜM BAŞLIĞI: “20 Kasım 1937 - Doktorumu terkederim Rakımı terk etmem”
20 Eylül ile 20 Kasım arasındaki çok önemli olayları görmezlikten gelerek atlayan yazar, 20 Kasım gecesi için, “…o bildik sofralardan biri kurulmuş ve yine her zamanki gibi sabaha karşı dağılınmıştı”(1) diye başlar ve Atatürk’ün sabahın erken saatlerinde havuzbaşında sızdığını iddia eder. (1) Türkçenin bu kadar zorlandığını bugüne kadar hiç görmemiştim. Atatürk, 20 Kasım 1937 geceyarısı 12 gün süren yorucu bir Güneydoğu yolculuğundan döner. Doğruca Çankaya’ya çıkar. 21 Kasım sabahı saat 8’de Çankaya’da Bakanlar Kurulu’na başkanlık eder.Can Dündar, araştırma yapmadığı için, hayali rakı sofrasını yanlış güne rastlatmıştır!
2 – Şevket Süreyya Aydemir “İkinci Adam”da (Sh 514) başbakan değişimini anlatır ve ardından aşağıdaki yorumu yapar:
“Atatürk’e gelince, artık o hasta ve yalnızdı. Sinirliydi. Hastalık yalnız karaciğerden gelmiyordu. Karaciğeri de hasta eden devamlı alkol alışkanlığı, doktorluk dilinde daha belirli ifade edilen öyle bir tesir safhasına gelmişti ki, o safhada alkolün tesiri yalnız alkol alınan saatlerde değil, günün alkol alınmayan saatlerinde de kendini gösteriyordu...”
Bu iki örnek şu iddiaya dayanmaktadır: Atatürk’ün bir sofrası vardır. Bu sofrada çok miktarda rakı içilir. 1937 yılı Eylül ayında Atatürk artık hastadır. Hastalık, 24 saat alkol tesirini de beraberinde getirmiştir. Başka deyimle Atatürk’ün artık aklı başında değildir. Sofrasının ve 20 Eylül günü iki başbakanı ile Atatürk’ün fotoğraflarını takdim ediyorum. Sofra’nın fotoğrafı, sofranın bir okul olduğunu göstermektedir. Diğer fotoğrafta kim sıhhatli kim yorgun ve hasta görünümlü, tetkik edince okuyucu doğru kararı verecektir. Bkz Ek - 9
1938 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR HATAY – 10 KASIM
14 Ocak
Sadabad Paktı TBMM’nde onaylandı.
22 Ocak
Atatürk’e Yalova’da ilk kez siroz teşhisi – Dr Nihat Reşat Belger
25 Şubat
Balkan Paktı Konseyi Ankara’da toplandı – Atatürk Ankara’ya döndü
30 Mart
Fransız uzman doktor Fissenger’in Atatürk’ü muayene etmesi. Aynı teşhis.
1 Nisan
Atatürk’ün yaklaşık 1.5 ay istirahati ve belirli ölçüde iyileşmesi
19-25 Mayıs
Atatürk’ün Mersin seyehati (Hastalığı bu seyehatte kalıcı darbeyi almıştır)
26 Mayıs
Atatürk’ün Ankara’dan son kez ayrılışı – Bkz fotoğraf
1 Haz.
Savarona yatı İstanbul’a geldi
19 Haz.
Romen Kralı Karol’un Atatürk’ü birkaç saatlik ziyareti (1)
20 Haz.
Savarona’da Bakanlar Kurulu toplantısı – Gen. Kur. Bşk Çakmak ile
5 Temz.
Türk birliklerinin Hatay’a girişi
9 Temz.
Savarona’da son Bakanlar Kurulu toplantısı
16 Temz.
3961 Sayılı kanun: Af Kanunu - 150liliklerin affı
7 Ağustos
Ahmed Emin Yalman’ın Atatürk’ün sağlığı ile ilgili makalesi ve TAN Gazetesinin bu nedenle 3 ay kapanması
9 Ağustos
The Times Turkish Number – 40 sayfalık özel ek Türkiye’de yok
2 Eylül
Bağımsız Hatay Devleti
7 Eylül
Hatay Devleti’nin başbakanı A. Melek: “Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır” dedi. Hatay’da yeni anayasa.
17 Ekim
İlk ağır koma
20 Ekim
Dolmabahçe’de Bayar’ın başkanlığında son kabine toplantısı
26 Ekim
Atatürk’ün Bayar ile 1 Kasım Nutku üzerinde çalışması
29 Ekim
Atatürk’ün TSK’ne mesajı: “…Türk vatanının ve Türklük camiasının şan ve şerefini, dahili ve harici her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni heran yapmaya hazır ve amade olduğuna benim ve büyük ulusumun tam bir inan ve itimadımız vardır.” Türklük Camiası’nı 1938 yılında telaffuz eden Atatürk
1 Kasım
Atatürk’ün TBMM Açış Nutku (Başbakan Bayar tarafından okunmuştur)Atatürk bu nutkunda “4 Senelik 3 Numaralı” planı anlatmış ve Kamutay’ın bu plana yardımcı olmasını istemiştir. Bu istek Atatürk’ün gerçek vasiyetidir.
8 Kasım
İkinci ve son koma
10 Kasım
Atatürk’ün vefatı
(1) 1946 Kronolojisi’nde 1938 yılı için tek olay Romen Kralı’nın ziyareti – Bu ziyaretin Türkiye ile hiçbir ilişkisi yoktur. Nedense 1946 Kronolojisi bu olayı çok önemsemiştir!
1938 – EKONOMİK GELİŞMELER - 4 SENELİK 3 NUMARALI PLAN
1 Ocak
Denizbank’ın kurulması
13 Ocak
Tarım İşletmeleri Umum Müdürlüğü kuruldu – daha sonra çiftlikleri devralacak.
25 Ocak
İzmir Telefon İşletmesinin satınalınması
27 Ocak
Ankara Halk Sandığı açıldı
1 Şubat
Gemlik Suniipek fabrikasının açılışı
2 Şubat
Bursa Merinos Fabrikasının açılışı
11 Nisan
Üsküdar – Kadıköy Su Şirketinin satınalınması
19 Nisan
Kırşehir’de deprem 158 ölü – 3143 ev yıkıldı
11 Mayıs
Hediye edilen çiftliklerin tapu işlemleri ve Ankara’daki gayrimenkullerin Belediye’ye bağışlanması
17 Mayıs
Divriği Demir Madeni İşletmesinin faaliyete geçmesi
23 Mayıs
İstanbul Elektrik şirketinin satınalınması
27 Mayıs
16 Milyon Sterlinlik İngiliz Kredisi imzalandı – normal diplomatik kanallarla.Bugün (2002) olduğu gibi bakanlar yurtdışına gitmiyor.
29 Haziran
Başbakan Bayar’ın TBMM’de önemli konuşması – Bütçe 303 Milyon Lira.Yeni Plan için çalışmalar son aşamada
4 Temz
Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan İktisadi Teşekküllerin teşkilatı ile idare ve murakabeleri hk kanun – 3950 sayılı
9 Temz
Mahrukat Kanunu kabul edildi – 3955 Sayılı kanun
10 Temz
İzmit Klor Fabrikasında temel atma
14 Temz
TMO Kuruldu – 3958 Sayılı Kanun
14 Temz
İngiliz Kredisinin kabul hk kanun – 3960 Sayılı. Kredi kabul edildi.
21 Temz
Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile çimento devletleştiriliyor. Etibank fabrikaları satın alıyor.
5 Eylül
Halk Bankası açıldı
16 Eylül
2/9607 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Türkiye İş Bankası’na Londra’da şube açmak üzere izin veriliyor. Yurtdışına sermaye transferi! İş Bankası’nın sermayesi 5 milyon mevduatı ise 40 milyondan fazla.
17 Eylül
4 Senelik 3 Numaralı Plan’ın Atatürk’e arzı ve Atatürk tarafından onaylanması (16 Eylül 1938 tarih ve 2/9624 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi) Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 5:“… memleketin bütün menabii kuvvesini seferber ederek bu işleri yapmak lazımdır.” Savaş geliyor. Vaktimiz dardır, diyor.
6 Ekim
Alman Maliye Nazırı Funk ve eşinin Ankara ziyareti: 150 Milyon Marklık Alman kredisi İki kredinin toplamı 175 milyon lira, bütçenin yarısından daha yüksek.
8 Ekim
Demiryolu Erzincan’a ulaştı.
NOT: Yıl içinde Ankara’da Hipodrom hizmete açıldı ve İstanbul-Edirne turistik karayolunun ikinci kısmının yapımına başlandı: Lüleburgaz – Çorlu arası.
SONUÇ:
1946 yılında başlayan “gerçekleri gizleme operasyonu” günümüzde bütün haşmeti ile devam etmektedir. 1938 yılını gizlemek için yedi ünlü kişinin yazdığı makale ve kronoloji skandalını değiştiremediğim için bu çalışmayı yapmak zorunda kaldım. Atatürk’ün en büyük devrimi Ekonomi Devrimi’dir. Atatürk SIFIR düzeyinde bulduğu Türkiye’yi 1938 yılında ABD’nin yedidebir düzeyine çıkarmıştır. 1938 Türkiyesi sanayileşmek yolunda cesur adımlar atan bir ülkedir. Temeli atılan fabrikalar 12 ay sonra üretime geçmekte, ithalatı durdurmakta, yörede mucize ölçeğinde istihdam yaratmaktadırlar. Malatya dokuma fabrikası üç bin işçi çalıştırmıştır.
1946 yılında yazılan makale ve kronoloji işte bu devrimi gizlemiştir. Bu görüşe göre Atatürk son üç yılında boş oturmuştur!
1946 makale ve kronolojisini yazanlar aşağıda İsmet İnönü’nün 16 Şubat 1939 günü tuttuğu nottaki görüşleri perçinlemişlerdir:
“Hükümet için teşrin nutukları ve sonrası baştanbaşa sansasyon ve demagoji oldu…”
“Asıl mesele Celal Bayar’ın mali ve iktisadi politikası idi. Demagojiye fazla yer vererek başlamış olan bu politika hiçbir hesaba istinat etmiyor, devletin mali vaziyeti esasından harap oluyordu. Ticaret, milli para alt üst olmuştu. Bütün bu ahvalin, hatta hükümet azasından gizli kalması bir seneden beri takip ediliyordu.
“Atatürk zamanında geçen bu usul artık düzeltmek lazım idi. Zaman geçtikçe hiç düzelmeyecek bir hale gelebilirdi.”
Bu görüş yedi ünlü kişinin makalesine ve kronolojisine mükemmel bir şekilde yansımıştır.
Aynı Kronolojiyi ADD gibi, Kültür Bakanlığı gibi çok değişik kuruluşların kopye ederek kullanmaları, bence, Atatürk’e büyük saygısızlıktır. 1937 yılındaki başbakan değişimini yazmamak için başlatılan ve sürdürülen gizleme operasyonu kültür anlayışımız açısından son derece üzücü bir örnektir. Gerçek bir skandaldır.
Mehmet Arif Demirer
28 Nisan 2002
Kemalist-Demokrat TÜRKİYE Dergisi’nin 69 uncu sayısı 22 Ağustos 2002 günü için özel olarak yayımlanmıştır.
1922-1923 ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR DEVLETİN KURULMASI 1922
3 Ekim
Mudanya Konferansı’nın Açılması – TBMM Hük. –İngiltere-Fransa-İtalya
11 Ekim
Mudanya Mütarekesi’nin İmzalanması
15 Ekim
Mudanya Mütarekesi’nin yürürlüğe girmesi
27 Ekim
İtilaf Devletlerinin (İngiltere-Fransa vs) TBMM Hükümeti’ni Lozan’da yapılacak Barış Konferası’na daveti
1 Kasım
Hilafetle Saltanatın ayrılması ve Saltanatın kaldırılması – Osmanlı Devletinin sona ermesi
4 Kasım
İstanbul’un TBMM Hükümetine geçmesi
5 Kasım
Dış İşleri Bakanı İsmet Paşa’nın başkanlığındaki heyetin Ankara’dan ayrılması
11 Kasım
Türk Heyeti Lozan’da
20 Kasım
Lozan’da Konferansın Başlaması
1923
1 Ocak
Futbol federasyonu kuruldu
16 Ocak
Mustafa Kemal İzmit’de: Bu devletin halife ile alaka ve münasebeti yoktur… Halkı kendi haline terk edersek bir adım ileri atamayız…İnkılabın kanunu mevcut kanunların fevkindedir.”
30 Ocak
Yunanistan ile Türkiye arasında nüfus mübadelesi hk protokol imzalandı.
4 Şubat
Lozan’da görüşmelerin kesilmesi ve heyetlerin ülkelerine dönmeleri
27 Şubat – 6 Mart
TBMM’de Lozan hk gizli görüşmeler – Musul konusu tartışılmış
1 Nisan
TBMM’nin seçimlerin yenilenmesi kararı
23 Nisan
Lozan’da görüşmelerin tekrar başlaması
24 Temz.
Lozan Antlaşması’nın imzalanması
11 Ağustos
TBMM’de II. Dönem
13 Ağustos
Mustafa Kemal TBMM başkanlığına yeniden seçildi.
14 Ağustos
Fethi Bey başbakan
25 Ağustos
Lozan Antlaşmasına göre İstanbul’un boşaltılmasına başlandı
29 Ağustos
İngiltere 1914 tarihli Türkiye ile ticaret yasağını kaldırdı
11 Eylül
Halk Fırkası’nın kurulması
2 Ekim
Son İşgal kuvvetlerinin İstanbul’dan ayrılmaları
13 Ekim
TBMM’nin Ankara’nın başkent olmasını kararlaştırması
29 Ekim
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı – Mustafa Kemal Cumhurbaşkanı İsmet Paşa Başbakan
26 Aralık
Genel Af ilanı (150 kişi dışında)
EKONOMİK GELİŞMELER (1922 - 1923)
6 Aralık 1922 Mustafa Kemal Ankara’da gazetecilerle yaptığı görüşmede şunları söyledi:
“ Çalışmalarımız, senelerce takip ve tatbik edilecek bir programa dayanmadıkça muvaffakiyetsizliğe mahkümdur. Objektif olduğu kadar, milletimizin acil ihtiyaçlarına çare bulacak bir programa dayanmayan ıslahat teşebbüsleri, şahsi ve keyfi olmaktan kurtulamaz. Herhangi bir programın uzun bir çalışma devresine rehber olması için memlekette bilcümle vatanperverler kitlesinin ıslahat emellerini ihtiva etmeyen bir programın muvaffakiyetli ve devamlı olması ümit olunamaz.”
Kaynak: Atatürkçülük Nedir? Varlık Yayınları 1965 Sh 100
20 Ocak Mustafa Kemal’in gazetelerde çıkan demeci:
“… Türkiye devleti, temellerini süngü ile değil, süngünün dahi istinat ettiği iktisadiyat ile kuracaktır... Yeni Türkiye devleti bir ‘devlet-i iktisadiye olacaktır.”
17 Şubat İzmir İktisat Kongresi - Mustafa Kemal’in açış nutkunda plan-program hk
sözleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 1)
“… memleketin ihtiyacına mutabık ESASLI PROGRAM üzerinde bütün milletin müttehit ve hemahenk… [olması gerekir] yeni devletimizin, yeni Hükümetimizin, bütün esasları bütün programları iktisat programından çıkmalıdır.”
4 Mart
İzmir İktisat Kongresi sona erdi. Misak-ı İktisadi kabul edildi
1925-ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR -İSYAN
4 Ocak
Şeyh Sait'in oğlu Rıza 20 000 koyun satmış olarak 5 000 altın ile Piran'a gelir ve altınları babasına teslim eder.İsyan bu altınlar ile finanse edilecektir.
9 Ocak
Mustafa Kemal’in Konya’da Cemiyeti Akvam’ın Musul Tetkik Heyeti ile görüşmesi ve kendilerine söyledikleri:
8 Şubat
Piran köyünde Şeyh Sait İsyanı’nın başlaması
3 Mart
İsmet Paşa Başbakan
4 Mart
Takrir-i Sükun Kanunu
12 Nisan
Şeyh Sait yakalandı
1 Mayıs
Kıbrıs Kraliyet Taç Kolonisi olarak ilan edildi
14 Mayıs
Şeyh Sait ve isyan elebaşlarının yargılanmaları
3 Haziran
Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin hükümet tarafından kapatılması.
Gerekçe: İrticayı teşvik etmesi
28-29 Haz.
Şeyh Sait ve 47 isyancının idamı – Not: Bu isyan nedeni ile Cemiyet-i Akvam sonuçta Musul’u, İngiltere’nin manda rejiminin süresini uzatarak, Bağdat’a bağlar – Bağdat’a sormadan!
Dergisi Sayı 3 – “Şeyh Sait İsyanı – Azadi Örgütü”
23 Ağustos
Mustafa Kemal Kastamonu’da - Şapka
30 Ağustos
Mustafa Kemal Kastamonu’da: “Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki,Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir.”
28 Kasım
Şapka Kanununun kabulü
30 Kasım
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ve ünvanların kaldırılması hk kanunun kabulü
1925 – EKONOMİK GELİŞMELER - ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ
16 Şubat
Türkiye Teyyare Cemiyeti kuruldu
17 Şubat
Aşar Vergisi ve iltizam sistemi yeni bir kanun ile kalktı – tarımda ileri bir adım
1 Mart
Tütün tekelinin devlete geçmesi
5 Nisan
Şeker fabrikalarının kurulması ve ayrıcalıkları hk kanun kabul edildi
19 Nisan
Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası kanununun kabulü
5 Mayıs
Ankara’da Gazi Çiftliğinin kurulması
1 Ekim
Mustafa Kemal Bursa’da: Bursa başlıbaşına bir sanat memleketi olmaya pek kabiliyetlidir. Onun için temenni ederim, Bursa’da herşeye ait fabrikalar çoğalsın, hiç olmazsa türbelerin adedine yaklaşsın.”
5 Ekim
“Türkiye Cumhuriyeti” sözcükleri ile ilk altın: 5 Lira
22 Aralık
Alpullu şeker fabrikasının temeli atıldı
26 Aralık
Uluslararası Takvim ve Saatin kabülü için kanunun çıkarılması
1927 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR - NUTUK
11 Ocak
Lozan Antlaşması Amerikan Senatosu tarafından red edildi
17 Şubat
Türkiye-ABD ilişkilerini düzenleyen anlaşma Ankara’da imzalandı
10 Nisan
Sokaklara ad verilmesi ve binaların numaralanması hk kanunun kabulü
26 Haziran
TBMM II. Dönem çalışmaları sona erdi – seçim kararı
1 Temz
Mustafa Kemal 16 Mayıs 1919’dan beri ilk kez İstanbul’da
15-20 Ekim
Büyük Nutuk - CHF 2. Kongresi’nde,TBMM’de okunmuştur.
19 Ekim
Nutuk metni dışında Mustafa Kemal’in gayrimenkullerini CHF’ye bırakacağını açıklaması Not: S.N. Özerdim sh 77
Not: Bu açıklama çok önemlidir. Tutanaklardan çıkarılarak gün ışığına kavuşturulmalıdır. Atatürk’ün Ankara’daki çiftliğini devlete fahiş bir fiyatla satmak istediğini, İsmet İnönü’nün bunu engellediğini, bunun için de Atatürk’ün kendisini başbakanlık görevinden aldığını (!) yazanlar vardır (Bkz Demokrat Türkiye Dergisi Sayı 15 – Bu dergide bu konu geniş bir şekilde irdelenmiştir.) Bu konuya Atatürk ile ilgili kitaplardan bir tek Hasan Rıza Soyak’ın“Atatürk’ten Hatıralar” adlı kitabında değinilmiştir. (Sh 687)
1 Kasım
Mustafa Kemal ikinci defa Cumhurbaşkanı seçildi
24 Kasım
Ankara Ulus Meydanı’ndaki Zafer Abidesi açıldı
1927 – EKONOMİK GELİŞMELER - İLK NÜFUS SAYIMI
30 Nisan
Bursa dokumacılık fabrikası açıldı
28 Mayıs
1055 Sayılı Teşviki Sanayi kanunu
29 May
Ankara-Kayseri demiryolu hattının açılışı
1 Haziran
Devlet Demiryolları ve Limanları İdaresinin kuruluşu
28 Ekim
Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımı: 13 648 000
Ankara’nın nüfusu 75 bin
30 Haziran
500 ve 1000 liralık Türkiye Cumhuriyeti banknotları tedavüle çıktı
6 Kasım
Bünyan dokuma fabrikasının açılması – özel sektör
21 Kasım
Samsun – Amasya demiryolu hattının açılışı
1932 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR KADRO DERGİSİ
1 Ocak
KADRO Dergisi'nin ilk sayısının yayımlanması
19 Şubat
Halkevlerinin kuruluşu
24 Nisan
Başbakan İsmet Paşa resmi ziyaret için Sovyetler Birliği'ne gitti
23 Mayıs
Başbakan İsmet Paşa resmi ziyaret için İtalya'ya gitti
2 Temz
Birinci Türk Tarih Kongresi
4 Temz.
İçişleri Bakanı otomobil ile Ankara'dan İstanbul'a gitti - ilk kez
6 Temz
Cemiyet-i Akvam Türkiye'yi davet etti - 18 Temmuz Türkiye üye oldu
12 Temz
Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kurulması
26 Eylül
Birinci Türk Dil Kurultayı - Dolmabahçe Sarayı
1932 - EKONOMİK GELİŞMELER YENİ İKTİSAT VEKİLİ'NE TELGRAF
23 Nisan
Demiryolu satınalınması No 4ütahya - Balıkesir hattı
1 Mayıs
Ankara'da "Milli Sanayi Sergisi"
3+7 Temz
Devlet Sanayi Ofisi ve Türkiye Sanayi Kredi Bankası hk kanunlar
8+9 Eylül
İktisat Vekili Mustafa Şeref Beyin istifası Yeni vekil Celal Bey
13 Ağus.
Sovyet Sanayi Heyeti (Prof Orloff) Türkiye'ye geldi
12 Eylül
Mustafa Kemal'in İktisat Vekili Celal Bey'e telgrafı:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 2)
"…bütün devlet teşkilatının, bütün yurtdaşların ve hepimizin…
"İçtimai heyetimizin bütün işbölümleri sahiplerini… bu yolun el ele vermiş,omuz omuza dayanmış, bir hedefe yürüyen samimi yolcuları yapmak,devletin iktisat işinde yorgunluğunu azaltmak ve muvaffakiyet zamanını kısaltmak için tek çaredir."
30 Kasım
Ulukışla - Niğde demiryolu hattının açılışı
1 Aralık
Demiryolunun Malatya'ya varması
16 Aralık
Samsun - Sivas demiryolu hattının açılması
Not: 1932 yılı içinde yapımı tamamlanan önemli binalarumhurbaşkanlığı Köşkü
1937 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR BAŞBAKAN DEĞİŞİMİ – TEŞRİN NUTUKLARI
31 Ocak
Cemiyet-i Akvam’da Hatay’ın bağımsızlığı ilke olarak kabul edildi.
5 Şubat
Anayasa değişikliği – 6 Ok Anayasa maddesi
8 Şubat
Siyasi Müsteşarlıklar hk kanun kabul edildi.
12 Şubat
Selanik Belediyesi Atatürk’ün doğduğu evi Türkiye’ye hediye ediyor
21 Mart
Dersim’de isyan
26 Mayıs
Ürdün Emiri Abdullah’ın Atatürk’ü ziyareti
10-12 Haz.
Atatürk’ün Trabzon seyehati. Atatürk bu kısa gezide “bütün şark vilayetlerinden gelen Türk” temsilcilerle görüşmüştür. Yaklaşık 200 kişi. Valiler-Kaymakamlar-Bel. Reisleri-Parti ve Halkevi yöneticleri Atatürk Trabzon’dan çektiği bir telgraf ile bütün çiftlikleri Hazine’ye hediye etmiştir. (1)
8 Temz.
Sadabad Paktı’nın Tahran’da imzalanması Türkiye-İran-Irak-Afganistan
18 Eylül
Başbakan değişimi kararı – Nyon Antlaşması TBMM’nde kabul edildi.
20 Eylül
İsmet İnönü’nün başbakanlıktan izin ile ayrılması – 2. Türk Tarih Kongresi
25 Ekim
İsmet İnönü’nün başbakanlıktan istifası. Yeni Başbakan Celal Bayar
1 Kasım
Teşrin Nutku No 1 Atatürk’ün TBMM’ni açış konuşması. Yeni Plan isteği TBMM’deki son konuşması
8 Kasım
Teşrin Nutku No 2 - Yeni Hükümet Programı T.C.’nin en uzun ve ayrıntılı hülkümet programı
10 Kasım
Atatürk’ün sözleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 3)
“Millete yepyeni bir program bildirdiniz. Bu program benim millete vaadettiğim hususlardır.”“Ben milletle beraber Celal Bayar ve arkadaşlarının programının nokta nokta tatbik edildiğini takip edeceğim.”
12-20 Kasım
Atatürk’ün Güneydoğu Anadolu Gezisi
21 Kasım
Atatürk’ün başkanlığında Hükümet siyasi müsteşarlıkların kaldırılmasını ilke olarak kabul etti ve kanun değişikliği için karar aldı
21-22 Aralık
Suriye Başbakanı Cemil Mardam’ın Ankara’ya resmi ziyareti.
(1) 1946 Kronolojisi’nde 1937 yılı için tek olay çiftliklerin Hazine’ye hediye edilmesi
1937 – EKONOMİK GELİŞMELER ATATÜRK’ÜN MİLLETİNE VADETTİĞİ
“YEPYENİ” HUSUSLAR
1 Ocak
Demiryolu Satın alınması No 10 Şark Demiryolları –Sirkeci-Edirne hattı
10 Şubat
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Kanunu’nun kabulü
18 Şubat
Orman Kanunu kabul edildi.
3 Nisan
Karabük Demir-Çelik fabrikalarının temel atma töreni
1937 EKONOMİK GELİŞMELER (Devam)
4 Nisan
Ereğli Bez Fabrikasının açılışı
1 Temz
Demiryolu Satın alınması No 11
Fevzipaşa – Hudut, Toprakkale – İskenderun Hattı
16 Ağus
Malatya – Çetinkaya demiryolu hattının açılması
1 Ekim
Çatalağzı – Zonguldak demiryolu hattının açılışı
7 Ekim
Ankara – Adana telefon hattının açılması
9 Ekim
Nazilli Bez Fabrikasının açılışı
30 Ekim
Ankara Garı’nın hizmete açılması
6 Kasım
Ankara’da Belediyeler (İller) Bankası Merkez Binasının açılışı
17 Kasım
Atatürk’ün Pertek’te söyledikleri:
(Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 4)
“Şeker fabrikalarının sayısı yirmiye çıkmaz ve şekeri ekmek kadar kolay alınır hale getirmezsek, gürbüz çocuklara hasret kalacağız.” (1)
10 Aralık
T.C.’nin 2 Numaralı Planı: 3 Senelik Madencilik Planı
27 Aralık
Denizbank hk kanun kabul edildi.
(1) O tarihte Türkiye’de 4 şeker fabrikası var. Yıllık üretim 52 bin ton Kişibaşı yıllık tüketim 3 kgNüfus artışını ve 20 fabrika yapılıncaya kadar geçecek süreyi dikkate aldığımzda Atatürk Pertek’te kişibaşına 25 kg/yıl tüketim hedefini ortaya koyuyor. Türkiye’de 1949 yılında kişibaşına şeker tüketimi 5 kg/yıl. Hala 4 fabrika var.1960 yılında ise yeni 11 fabrikanın ilavesi ile 15 fabrika üretimde. Kişibaşına Yıllık şeker tüketimi 25 kg’a ulaşmış. Atatürk’ün Pertek’te söylediği bu bir cümle bir yanda sayısal hedefi öte yanda vizyonunu kanıtlamaktadır: Herkesin kolayca şeker alabildiği bir Türkiye. O tarihte nüfusun % 80’ini oluşturan köylü şekerin yüzünü görmüyor. Şark Raporu’nda değinilmiş, Şark vilayetlerinde yaşayan vatandaş bir kg şeker için sınır ticaretinde Sovyetlere bir koyun vermek zorunda.
ATATÜRK’ÜN SOFRASI VE ALKOL ALIŞKANLIĞI
Atatürk’ü sevenler ve sevemeyenler çoktur. Bir kronoloji kitabında bu kişi veya kuruluşlara cevap vermek doğru olmayabilir. Ancak birkaç örnek ile vatandaşların kafalarını karıştıran bu acımasız suçlamaların ne ölçüde temelsiz olduğunu göstermek istiyorum
1 – Can Dündar “Sarı Zeybek” kitabı
20 Eylül 1937 gününü anlatıyor. Atatürk Başbakan İnönü’yü değiştirmeye karar vermiştir. 17 Eylül akşamı Ankara’da bardağı taşıran damla, İnönü’nün şu sözleri idi:“Artık emirlerinizi hep sofradan mı alacağız?”O akşam Sofra’da alkol yoktu. Tek içki içmiş olan kişi (Sofra’dan önce) Başbakan İnönü idi. Yazar Can Dündar bu olayı anlatır. Yol ayrımı ile noktalar ve bir sonraki bölüme geçer:
BÖLÜM BAŞLIĞI: “20 Kasım 1937 - Doktorumu terkederim Rakımı terk etmem”
20 Eylül ile 20 Kasım arasındaki çok önemli olayları görmezlikten gelerek atlayan yazar, 20 Kasım gecesi için, “…o bildik sofralardan biri kurulmuş ve yine her zamanki gibi sabaha karşı dağılınmıştı”(1) diye başlar ve Atatürk’ün sabahın erken saatlerinde havuzbaşında sızdığını iddia eder. (1) Türkçenin bu kadar zorlandığını bugüne kadar hiç görmemiştim. Atatürk, 20 Kasım 1937 geceyarısı 12 gün süren yorucu bir Güneydoğu yolculuğundan döner. Doğruca Çankaya’ya çıkar. 21 Kasım sabahı saat 8’de Çankaya’da Bakanlar Kurulu’na başkanlık eder.Can Dündar, araştırma yapmadığı için, hayali rakı sofrasını yanlış güne rastlatmıştır!
2 – Şevket Süreyya Aydemir “İkinci Adam”da (Sh 514) başbakan değişimini anlatır ve ardından aşağıdaki yorumu yapar:
“Atatürk’e gelince, artık o hasta ve yalnızdı. Sinirliydi. Hastalık yalnız karaciğerden gelmiyordu. Karaciğeri de hasta eden devamlı alkol alışkanlığı, doktorluk dilinde daha belirli ifade edilen öyle bir tesir safhasına gelmişti ki, o safhada alkolün tesiri yalnız alkol alınan saatlerde değil, günün alkol alınmayan saatlerinde de kendini gösteriyordu...”
Bu iki örnek şu iddiaya dayanmaktadır: Atatürk’ün bir sofrası vardır. Bu sofrada çok miktarda rakı içilir. 1937 yılı Eylül ayında Atatürk artık hastadır. Hastalık, 24 saat alkol tesirini de beraberinde getirmiştir. Başka deyimle Atatürk’ün artık aklı başında değildir. Sofrasının ve 20 Eylül günü iki başbakanı ile Atatürk’ün fotoğraflarını takdim ediyorum. Sofra’nın fotoğrafı, sofranın bir okul olduğunu göstermektedir. Diğer fotoğrafta kim sıhhatli kim yorgun ve hasta görünümlü, tetkik edince okuyucu doğru kararı verecektir. Bkz Ek - 9
1938 – ÖNEMLİ SİYASİ OLAYLAR HATAY – 10 KASIM
14 Ocak
Sadabad Paktı TBMM’nde onaylandı.
22 Ocak
Atatürk’e Yalova’da ilk kez siroz teşhisi – Dr Nihat Reşat Belger
25 Şubat
Balkan Paktı Konseyi Ankara’da toplandı – Atatürk Ankara’ya döndü
30 Mart
Fransız uzman doktor Fissenger’in Atatürk’ü muayene etmesi. Aynı teşhis.
1 Nisan
Atatürk’ün yaklaşık 1.5 ay istirahati ve belirli ölçüde iyileşmesi
19-25 Mayıs
Atatürk’ün Mersin seyehati (Hastalığı bu seyehatte kalıcı darbeyi almıştır)
26 Mayıs
Atatürk’ün Ankara’dan son kez ayrılışı – Bkz fotoğraf
1 Haz.
Savarona yatı İstanbul’a geldi
19 Haz.
Romen Kralı Karol’un Atatürk’ü birkaç saatlik ziyareti (1)
20 Haz.
Savarona’da Bakanlar Kurulu toplantısı – Gen. Kur. Bşk Çakmak ile
5 Temz.
Türk birliklerinin Hatay’a girişi
9 Temz.
Savarona’da son Bakanlar Kurulu toplantısı
16 Temz.
3961 Sayılı kanun: Af Kanunu - 150liliklerin affı
7 Ağustos
Ahmed Emin Yalman’ın Atatürk’ün sağlığı ile ilgili makalesi ve TAN Gazetesinin bu nedenle 3 ay kapanması
9 Ağustos
The Times Turkish Number – 40 sayfalık özel ek Türkiye’de yok
2 Eylül
Bağımsız Hatay Devleti
7 Eylül
Hatay Devleti’nin başbakanı A. Melek: “Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır” dedi. Hatay’da yeni anayasa.
17 Ekim
İlk ağır koma
20 Ekim
Dolmabahçe’de Bayar’ın başkanlığında son kabine toplantısı
26 Ekim
Atatürk’ün Bayar ile 1 Kasım Nutku üzerinde çalışması
29 Ekim
Atatürk’ün TSK’ne mesajı: “…Türk vatanının ve Türklük camiasının şan ve şerefini, dahili ve harici her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni heran yapmaya hazır ve amade olduğuna benim ve büyük ulusumun tam bir inan ve itimadımız vardır.” Türklük Camiası’nı 1938 yılında telaffuz eden Atatürk
1 Kasım
Atatürk’ün TBMM Açış Nutku (Başbakan Bayar tarafından okunmuştur)Atatürk bu nutkunda “4 Senelik 3 Numaralı” planı anlatmış ve Kamutay’ın bu plana yardımcı olmasını istemiştir. Bu istek Atatürk’ün gerçek vasiyetidir.
8 Kasım
İkinci ve son koma
10 Kasım
Atatürk’ün vefatı
(1) 1946 Kronolojisi’nde 1938 yılı için tek olay Romen Kralı’nın ziyareti – Bu ziyaretin Türkiye ile hiçbir ilişkisi yoktur. Nedense 1946 Kronolojisi bu olayı çok önemsemiştir!
1938 – EKONOMİK GELİŞMELER - 4 SENELİK 3 NUMARALI PLAN
1 Ocak
Denizbank’ın kurulması
13 Ocak
Tarım İşletmeleri Umum Müdürlüğü kuruldu – daha sonra çiftlikleri devralacak.
25 Ocak
İzmir Telefon İşletmesinin satınalınması
27 Ocak
Ankara Halk Sandığı açıldı
1 Şubat
Gemlik Suniipek fabrikasının açılışı
2 Şubat
Bursa Merinos Fabrikasının açılışı
11 Nisan
Üsküdar – Kadıköy Su Şirketinin satınalınması
19 Nisan
Kırşehir’de deprem 158 ölü – 3143 ev yıkıldı
11 Mayıs
Hediye edilen çiftliklerin tapu işlemleri ve Ankara’daki gayrimenkullerin Belediye’ye bağışlanması
17 Mayıs
Divriği Demir Madeni İşletmesinin faaliyete geçmesi
23 Mayıs
İstanbul Elektrik şirketinin satınalınması
27 Mayıs
16 Milyon Sterlinlik İngiliz Kredisi imzalandı – normal diplomatik kanallarla.Bugün (2002) olduğu gibi bakanlar yurtdışına gitmiyor.
29 Haziran
Başbakan Bayar’ın TBMM’de önemli konuşması – Bütçe 303 Milyon Lira.Yeni Plan için çalışmalar son aşamada
4 Temz
Sermayesinin tamamı devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan İktisadi Teşekküllerin teşkilatı ile idare ve murakabeleri hk kanun – 3950 sayılı
9 Temz
Mahrukat Kanunu kabul edildi – 3955 Sayılı kanun
10 Temz
İzmit Klor Fabrikasında temel atma
14 Temz
TMO Kuruldu – 3958 Sayılı Kanun
14 Temz
İngiliz Kredisinin kabul hk kanun – 3960 Sayılı. Kredi kabul edildi.
21 Temz
Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile çimento devletleştiriliyor. Etibank fabrikaları satın alıyor.
5 Eylül
Halk Bankası açıldı
16 Eylül
2/9607 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Türkiye İş Bankası’na Londra’da şube açmak üzere izin veriliyor. Yurtdışına sermaye transferi! İş Bankası’nın sermayesi 5 milyon mevduatı ise 40 milyondan fazla.
17 Eylül
4 Senelik 3 Numaralı Plan’ın Atatürk’e arzı ve Atatürk tarafından onaylanması (16 Eylül 1938 tarih ve 2/9624 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi) Kemalist Ekonominin Kilometretaşı No 5:“… memleketin bütün menabii kuvvesini seferber ederek bu işleri yapmak lazımdır.” Savaş geliyor. Vaktimiz dardır, diyor.
6 Ekim
Alman Maliye Nazırı Funk ve eşinin Ankara ziyareti: 150 Milyon Marklık Alman kredisi İki kredinin toplamı 175 milyon lira, bütçenin yarısından daha yüksek.
8 Ekim
Demiryolu Erzincan’a ulaştı.
NOT: Yıl içinde Ankara’da Hipodrom hizmete açıldı ve İstanbul-Edirne turistik karayolunun ikinci kısmının yapımına başlandı: Lüleburgaz – Çorlu arası.
SONUÇ:
1946 yılında başlayan “gerçekleri gizleme operasyonu” günümüzde bütün haşmeti ile devam etmektedir. 1938 yılını gizlemek için yedi ünlü kişinin yazdığı makale ve kronoloji skandalını değiştiremediğim için bu çalışmayı yapmak zorunda kaldım. Atatürk’ün en büyük devrimi Ekonomi Devrimi’dir. Atatürk SIFIR düzeyinde bulduğu Türkiye’yi 1938 yılında ABD’nin yedidebir düzeyine çıkarmıştır. 1938 Türkiyesi sanayileşmek yolunda cesur adımlar atan bir ülkedir. Temeli atılan fabrikalar 12 ay sonra üretime geçmekte, ithalatı durdurmakta, yörede mucize ölçeğinde istihdam yaratmaktadırlar. Malatya dokuma fabrikası üç bin işçi çalıştırmıştır.
1946 yılında yazılan makale ve kronoloji işte bu devrimi gizlemiştir. Bu görüşe göre Atatürk son üç yılında boş oturmuştur!
1946 makale ve kronolojisini yazanlar aşağıda İsmet İnönü’nün 16 Şubat 1939 günü tuttuğu nottaki görüşleri perçinlemişlerdir:
“Hükümet için teşrin nutukları ve sonrası baştanbaşa sansasyon ve demagoji oldu…”
“Asıl mesele Celal Bayar’ın mali ve iktisadi politikası idi. Demagojiye fazla yer vererek başlamış olan bu politika hiçbir hesaba istinat etmiyor, devletin mali vaziyeti esasından harap oluyordu. Ticaret, milli para alt üst olmuştu. Bütün bu ahvalin, hatta hükümet azasından gizli kalması bir seneden beri takip ediliyordu.
“Atatürk zamanında geçen bu usul artık düzeltmek lazım idi. Zaman geçtikçe hiç düzelmeyecek bir hale gelebilirdi.”
Bu görüş yedi ünlü kişinin makalesine ve kronolojisine mükemmel bir şekilde yansımıştır.
Aynı Kronolojiyi ADD gibi, Kültür Bakanlığı gibi çok değişik kuruluşların kopye ederek kullanmaları, bence, Atatürk’e büyük saygısızlıktır. 1937 yılındaki başbakan değişimini yazmamak için başlatılan ve sürdürülen gizleme operasyonu kültür anlayışımız açısından son derece üzücü bir örnektir. Gerçek bir skandaldır.
Mehmet Arif Demirer
28 Nisan 2002