PDA

Orijinalini görmek için tıklayınız : Sivas


_SoN_
02-26-2008, 16:34
Sivas İlimiz

Eski adı "Sebasteia" olan Sivas, Anadolu (http://tr.wikipedia.org/wiki/Anadolu)'nun en eski ve önemli yerleşim merkezlerinden biridir. Kazı ve araştırmalarda ele geçen buluntular, yörede ilk yerleşimin Neolitik Çağ (http://tr.wikipedia.org/wiki/Neolitik_%C3%87a%C4%9F)'a (M.Ö. 8000-5500) uzandığını göstermektedir. Kent M.Ö. 2000'lerde değişik yerleşmelere sahne olmuştur.

M.Ö. XVII. yüzyılda Hitit (http://tr.wikipedia.org/wiki/Hitit) sınırları içinde yer alan kentin güney kesimi Geç Hitit devletleri döneminde "Tilgarimmu" adıyla anılmaya başladı. M.Ö. VII. yüzyılda Kimmer (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kimmer) ve İskit (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0skit) istilalarına uğradı. M.Ö. VI. yüzyıl başlarında Medler (http://tr.wikipedia.org/wiki/Medler)'in, aynı yüzyılın ortalarında da Persler (http://tr.wikipedia.org/wiki/Persler)'in egmenliğine girdi. M.Ö. IV. yüzylılın ikinci yarısındaki kısa süreli Büyük İskender (http://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_%C4%B0skender)'in Makedonya (http://tr.wikipedia.org/wiki/Makedonya) yönetiminin ardından Kapadokya (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kapadokya) Krallığı'na bağlandı. M.S. 17 (http://tr.wikipedia.org/wiki/17)'de bütün Kapadokya ile birlikte Roma İmparatorluğu (http://tr.wikipedia.org/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu)'nun egemenliğine girdi. Bu dönemde kısa sürelerle Partlar (http://tr.wikipedia.org/wiki/Partlar)'ın ve Sasaniler (http://tr.wikipedia.org/wiki/Sasaniler)'in eline geçti. Bizans (http://tr.wikipedia.org/wiki/Bizans) döneminde önce Armeniakon Tehması (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Armeniakon_Tehmas%C4%B1&action=editredlink)'nın sınırları içindeydi. XII. yüzyılda Sebasteia Tehması (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sebasteia_Tehmas%C4%B1&action=editredlink)'na bağlandı.
Selçuklu Türkleri (http://tr.wikipedia.org/wiki/Sel%C3%A7uklu_T%C3%BCrkleri) Malazgirt Savaşı (http://tr.wikipedia.org/wiki/Malazgirt_Sava%C5%9F%C4%B1)'ndan önce Sivas'a kadar uzandı ve 1059'a doğru bir ara kenti ele geçirdiler. Ancak yörenin kesin olarak Türk egemenliğine girmesi Malazgirt Zaferi'nden kısa bir süre sonra gerçekleşti. Kutalmışoğlu Süleyman Şah (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kutalm%C4%B1%C5%9Fo%C4%9Flu_S%C3%BCleyman_%C5%9Eah )'ın kumandanlarından Emir Danişment (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Emir_Dani%C5%9Fment&action=editredlink)'in ele geçirdiği kent uzun bir süre Danişmentliler (http://tr.wikipedia.org/wiki/Dani%C5%9Fmentliler)'in elinde kaldıktan sonra 1174 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1174)'te II. Kılıç Arslan (http://tr.wikipedia.org/wiki/II._K%C4%B1l%C4%B1%C3%A7_Arslan) tarafından Selçuklu Devleti (http://tr.wikipedia.org/wiki/Sel%C3%A7uklu_Devleti) sınırları içine alındı. Selçuklular döneminde Sivas yeniden gelişti. Kentin surları 1221 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1221)'e doğru, Sultan I. Alaeddin Keykubad (http://tr.wikipedia.org/wiki/I._Alaeddin_Keykubad) tarafından onartıldı. Kısa bir süre sonra Moğollar (http://tr.wikipedia.org/wiki/Mo%C4%9Follar)'ın saldırıları başladı ve Kösedağ Savaşı (http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6seda%C4%9F_Sava%C5%9F%C4%B1)'ndan(yenilgisi ) (1243 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1243)) sonra Selçuklu topraklarıyla birlikte Sivas da Moğolların eline geçti.
Kentteki anıtlarının en önemlileri XIII. yüzyılın ikinci yarısındaki İlhanlılar (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lhanl%C4%B1lar) döneminde yapıldı. Sivas, Kayseri ile birlikte İlhanlılar'ın Anadolu'ya gönderdikleri valiler taradından merkez olarak kullanıldı. XIV. yüzyılın ilk yarısında Sivas'a gelen İbn-i Batuta (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0bn-i_Batuta&action=editredlink), burayı İlhanlılar'ın Anadoluda'ki en büyük şehri olarak tanımlar. İlhanlı valilerinden Alaeddin Eratna Bey (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alaeddin_Eratna_Bey&action=editredlink), 1345 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1345)'te bağımsızlığını ilan ederek, önce devletine merkez olarak Sivas'ı seçtiyse de daha sonra Kayseri'ye taşındı. Eratna'nın 1353 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1353)'de ölümünden sonra Kadı Burhanettin (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kad%C4%B1_Burhanettin) onun yerini aldı, ancak Akkoyunlu (http://tr.wikipedia.org/wiki/Akkoyunlular) beyi Karayülük Osman (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karay%C3%BCl%C3%BCk_Osman&action=editredlink) ile yaptığı bir savaşta öldü (1398 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1398)). Bunun üzerine Sivaslılar topraklarını Osmanlı padişahı Yıldırım Beyazıd (http://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1r%C4%B1m_Beyaz%C4%B1d)'a teslim ettiler. 1400 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1400) yazında Timur (http://tr.wikipedia.org/wiki/Timur) Sivas'ı ele geçirdi, şehri savunan askerleri öldürttü, halkı kılıçtan geçirtti, şehri yağmalattı ve surları yıktırttı. Timur istilasından sonra şehir bir süre Kadı Burhaneddin (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kad%C4%B1_Burhaneddin)'in damadı Mezid Bey (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mezid_Bey&action=editredlink)'in elinde kaldı. 1403 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1403)-1408 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1408) arasında yeniden Osmanlı hakimiyetine geçti ve bir eyalet merkezi oldu.
XVII. ve XIX. yüzyıllar arasında zaman zaman Anadolu'da meydana gelen ayaklanmalardan zarar gördü. 1649 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1649)'da şehirden geçen Evliya Çelebi (http://tr.wikipedia.org/wiki/Evliya_%C3%87elebi), surların kuşattığı alanda 44 mahalleye bölünmüş 4 600 ev bulunduğunu, ayrıca Yukarıkale adını verdiği İçkale ve Paşa kalesindekilerle bu sayının 6 060'ı bulduğunu yazar. XIX. yüzyıl gezginlerinin kent nüfusu için verdikleri rakamlar genellikle birbirini tutmaz. Bu yüzyılın sonuna doğru nüfusun 30.000-45.000 arasında değiştiği sanılmaktadır.
XIX. yüzyıl başında bütün Osmanlı topraklarında Islahat Devri (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Islahat_Devri&action=editredlink) başlamıştır. Önce 7 sancak ve 72 kazadan oluşan Sivas, gittikçe daralmış ve önemini kaybetmiştir. Valiliğine bile mirimiranlar (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirimiran&action=editredlink) atanıyordu. 1813 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1813)'te bu usulden vazgeçilerek yeniden vezir atanmasına başlandı. Bir yıl sonra şehirde büyük bir veba salgını başgösterdi. Eyalet teşkilatı bazı küçük değişikliklerle XIX. yüzyıl ortalarına kadar sürmüştür. 1863 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1863)'te uygulanmaya başlanan vilayetler teşkilatı içinde kurulan Sivas vilayeti; Sivas, Amasya (http://tr.wikipedia.org/wiki/Amasya), Tokat (http://tr.wikipedia.org/wiki/Tokat) ve Şebinkarahisar (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eebinkarahisar) (Karahisar-ı Şarki) sancaklarına ayrıldı. Bu durum Cumhuriyet döneminde sancakların vilayet haline getirilmesine kadar devam etti.
Sivas'ın Milli Mücadele'nin kazanılmasında önemli bir yeri vardır. Bu mücadelenin hazırlık döneminde Mustafa Kemal Paşa (http://tr.wikipedia.org/wiki/Mustafa_Kemal_Pa%C5%9Fa) önce, 27 Haziran (http://tr.wikipedia.org/wiki/27_Haziran) 1919 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1919)'da Samsun (http://tr.wikipedia.org/wiki/Samsun)'dan Erzurum (http://tr.wikipedia.org/wiki/Erzurum) Kongresi'ni takiben burda 4 Eylül (http://tr.wikipedia.org/wiki/4_Eyl%C3%BCl) 1919 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1919)'da Sivas Kongresi (http://tr.wikipedia.org/wiki/Sivas_Kongresi)'ni topladı ve 18 Aralık (http://tr.wikipedia.org/wiki/18_Aral%C4%B1k) 1919 (http://tr.wikipedia.org/wiki/1919)'da Ankara (http://tr.wikipedia.org/wiki/Ankara)'ya gitmek üzere şehirden ayrıldı.
Gerek 1927'de Chicago Üniversitesi'nden gelen arkeologların ve gerekse 1945 yılında da Türk arkeologların yaptığı kazı ve araştırmalara göre Sivas tarihin ilk dönemlerinden itibaren yerleşim birimi ve şehir merkezidir. Ayrıca en eski dünya medeniyetleri olan Persler, Etiler, Hititler, Asurlar Sivas'ta hüküm sürmüşlerdir.
Karadeniz'in tek yolcu treni olan Samsun Postası Sivas'tan gönderiliyor. Ayrıca Sivas, tren istasyonu olarak büyük bir kavşak konumundadır.Bugün birçok ilin demiryolu bağlantısı direkt olarak Sivas üzerine kuruludur.
Cumhuriyet tarihinin de ilk vagon ve lokomotif fabrikası ve Cer atelyesi TÜDEMSAŞ Sivas'ta 1939’da Sivasta kuruldu.TÜDEMSAŞ kurulduğun da dünyanın en ileri tesislerinden biriydi.2003 yılında, Irak Savaşı (http://tr.wikipedia.org/wiki/Irak_Sava%C5%9F%C4%B1)'nın başlarında TÜDEMSAŞ Saddam yönetiminin başında bulunduğu Irak’a 300 vagonluk ihracat yaptı. Bugün hala dünyanın değişik yerlerinden TÜDEMSAŞ’a gelen siparişler değerlendirilmektedir.
Atatürk (http://tr.wikipedia.org/wiki/Atat%C3%BCrk)’ün 'Cumhuriyetin Temellerini Burada Attık' dediği Sivas'ta 4 Eylül 1919'da, Sivas Erkek Lisesi'nde toplanan Sivas Kongresi (http://tr.wikipedia.org/wiki/Sivas_Kongresi), alınan kararlar bakımından Kurtuluş Savaşı (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kurtulu%C5%9F_Sava%C5%9F%C4%B1) öncesi toplanan en önemli kongredir. Hiçbir ülkenin manda ve himayesinin kabul olunmayacağı ve milletin istikbalinin yine milletin azim ve kararıyla kurtulucağı kararları bu kongrede alınmıştır.
Gökmedrese (http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%B6kmedrese), Çifte Minareli Medrese (http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87ifte_Minareli_Medrese&action=editredlink), Şifaiye Medresesi (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eifaiye_Medresesi), Buruciye Medresesi (http://tr.wikipedia.org/wiki/Buruciye_Medresesi), Ulu Cami (http://tr.wikipedia.org/wiki/Ulu_Cami) kentteki en önemli Selçuklu dönemi eserleridir. Bunlardan Şifahiye Medresesi'ndeki yangın izleri Orta Asya'dan gelip Anadolu'yu ele geçirmeye çalışan Timurlenk (http://tr.wikipedia.org/wiki/Timurlenk)'in, 180 000 kişilik ordusu ve filleriyle ani bir baskın yapıp 4.000 kişilik Osmanlı ordusunu gafil avladığında yaptığı büyük tahribat ve zulümün canlı kanıtı olarak korunmaktadır.
Osmanlı döneminde Bölge Eyaleti olmuştur. 1516 yılında alınan karara göre Sivas’a; Kayseri (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kayseri), Tokat (http://tr.wikipedia.org/wiki/Tokat), Amasya (http://tr.wikipedia.org/wiki/Amasya), Yozgat (http://tr.wikipedia.org/wiki/Yozgat), Çorum (http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87orum), Divriği (http://tr.wikipedia.org/wiki/Divri%C4%9Fi) ve Arapkir (http://tr.wikipedia.org/wiki/Arapkir) ilçe olarak bağlandı.
Dünyaca ünlü kangal köpeği (http://tr.wikipedia.org/wiki/Kangal_k%C3%B6pe%C4%9Fi), Sivas'ta yetişmektedir. Kangal köpeği genetik olarak en mükemmel kombinasyonlardan birine sahiptir ve yüksek seviyede eğitilebilirlik özelliği taşımaktadır.
Türkiye'nin önemli enerji kaynaklarından biri olan Kangal Termik Santralı Sivas'tadır. Ayrıca burada Türkiye'nin en büyük linyit işletmesi bulunmaktadır.