Fetihten sonra, Ortodoks ve Ermeni kiliseleri ile hahamligi kurduran Fatih, korkoudan kacan ve saklanan rumlarin da mal, can namus ozgurluklerini de guven altina alarak, onlari himaye etmesi, dunya tarihinde hicbir hukumdara nasip olmayan guzellikteki olaylardir.

Fatih Sultan II. Mehmed, Ortodoks Kilisesi'ne, su imtiyazlari vermistir..

1-Basta patrik olmak uzere butun piskopos, papaz ve Sinod Meclisi uyelerine kimse saldiramaz.
2-Patrik, devletin himatesindedir.
3-Butun ruhaniler her turlu vergiden muaftir.
4-Ortodoks Kilisesi, kendi yasa ve tuzuklerine gore yonetilecektir.
5-Sinod Meclisi, kilise ve cemaat butcelerini yonetecek ve piskoposlarin cemaate karsi hukumlerine bir temyiz mahkemesi gorevi yukelenecek.
6-Nikah, defin, vasiyet, miras... gibi islemler patrikhane tarafindan yurutulecek.
7-Kilise ruhani mahkemeleri medeni hukuk isleriyle rumlar arasindaki suclar hakkinda karar verecek, bu karar devlet kuvvetleri tarafindan derhal uygulanacaktir.
8-Dini ayinler serbesttir
9-Patrigin salahiyetlerine, kendi daireleri icinde piskoposlar ve papazlar da sahip olacaklardir.
10- Fetih sirasinda cami yapilanlarin disinda butun kiliseler oldugu gibi kalacaktir.
11-Rum-Ortodoks halki, devlete cizye ve harac vergilerini verecekler, bunun disinda baska hicbir vergi vermeyecekler.

Bu temel hukumler, butun Ortodoks toplumu icin de gecerli idi. Boylece:
a) RUM Patrigi'nin Turk yonetimindeki butun Ortodoks toplumunu genel baskani olmasi sonucu, ruhani alaninin Papaliga esit bir onem ve genislik kazanmasi.
b) Fatih'in fetihten sonra resmi ve hukuki vesikalarla ilan etmis oldugu vicdan ozgurlugu ve insan haklari ilkelerinin, Muslumanlar disinda kalan butun oteki toplumlara da taninmasi saglanmis oluyordu...

Kitaptan alintidir
Sorularla Kisa Turk Tarihi
Cemal Anadol.