İsimler, insanları, hayvanları, nesneleri, eylem isimlerini veya soyut anlamları ifade eden sözcüklerdir. Yunancada tüm isimlerin başında ilgili sözcüğü tanıtan ο, η, το artikellerinden biri kullanılır. Diğer bir deyişle Yunancada sözcükler bizim Türkçede alışık olmadığımız bir şekilde erkek, dişi ya da yansız şeklinde gramatikal cinsiyetle ifade edilirler. Almanca, Fransızca gibi bazı batı dillerinde de durum böyledir. Şahıs isimleri ve hayvan isimleri cinsiyetlerine göre erkek veya dişi olabilirler, ama nesne, fikir, his, duygu vb. isimleri erkek, dişi veya yansız olabilir. İsimlerin cinsiyetlerini soneklerine bakarak anlayabiliriz. Erkek isimler için çeşitli sonekler vardır ve dişi ve yansız isimler için de bir sürü son ek vardır. Tüm isimler ve soneklerin iki biçimi vardır: tekil ve çoğul. Tüm isimler çekilebilir: yani artikelleri ve sonekleri cümle içindeki ismin özel rolünü belirtmek için değişirler. Yani isimleri farklı durumlarda kullanırız. Tekillerde ve çoğullarda dört farklı durum vardır.



Örneğin fiilin eylemini belirten bir ismi ifade etmek için –başka bir deyişle fiilin öznesi için- yalın halini kullanırız. Özne durumunda (yalın halde) bu isim erkek ise artikeli ο, dişi ise η, yansız ise το ‘dur. Aşağıda örneklere dikkat ediniz.



· Ο Γιώργος διαβάζει. Yorgo okuyor

· Η γάτα κοιμάται. Kedi uyuyor.

· Το στομάχι μου πονάει. Midem ağrıyor



Ama eğer fiilin eyleminin kimi veya neyi belirttiğini ifade etmemiz gerekiyorsa, bir şey veya birçok şeyden bahsediyorsak, bir şeyin kime veya nereye ait olduğunu biliyorsak veya bilmek istiyorsak veya neden yapıldığını öğrenmek istiyorsak, farklı bir biçim artikel kullanırız ve buna göre de ismin sonekini değiştiririz. Bu da şu anlama gelir; farklı durumlardaki bütün isimler duruma bağlı olarak cümle içinde farklı anlamlara sahip olabilirler.



Yunancada isimler için genel olarak şunları söyleyebiliriz.



Gramatikal cinsiyet bildiren üç kategori: Yani, bir isim ya erkektir yahut dişidir veya yansızdır.

İki sayı: İsim, tekil veya çoğul halde bulunur.

Dört durum: İsim, yalın, -in hali, -i hali veya çağrı (hitap) halinde bulunur. İsmin diğer halleri edatla yapılır.



ARTİKEL / ΤΟ ΑΡΘΡΟ



Artikel, isimlerin veya bazı zamirlerin önüne gelen ve onları belirtili - ο, η, το- veya belirtisiz - ένας, μία, ένα, - yapan kelimelerdir. Yunancada özel isimler, coğrafi terimler, aylar ve günler bile bir artikelle kullanılır. Bu artikeller, erkek, dişi veya yansız olabilirler. Belirtili artikeller çekilebilirler, vurguları yoktur, ama birlikte kullanıldıkları isimlerle birlikte telaffuz edilirler.



BELİRTİLİ ARTİKEL / ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ



Ο / Η / ΤΟ


ERKEK İSİM - Ο, ο
DİŞİ İSİM - Η, η
YANSIZ İSİM - Το, το





ο Πέτρος
η Τουρκία
το τετράδιο

ο πατέρας
η αδελφή
το παιδί

ο μαθητής
η οδός
το γράμμα







ARTİKELLERİN ÇEKİMİ / ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ



Tekil / Ενικός



Erkek artikel
Dişi artikel
Nötr artikel






Yalın
ο
η
το

İyelik
του
της
του

-i hali
το(ν)
τη(ν)
το







Çoğul / Πληθυντικός



Erkek artikel
Dişi artikel
Nötr artikel






Yalın
οι
οι
τα

İyelik
των
των
των

-i hali
τους
τις
τα







Belirtili artikel, aşağıdaki durumlarda kullanılmaz:



1. Genel anlamı olan ve belirli olmayan isimlerle



· Έχω Χριστουγεννιάτικες κάρτες. Noel kartlarım var.

· Παίρνω ασπιρίνες. Aspirin alıyorum.

· Μιλάει Ελληνικά. (O) Yunanca konuşuyor.



2. Rakamlardan sonra



· Αγόρασα δυο μπουκάλια μπύρες. İki şişe bira aldım.

· Θέλω δέκα λεμόνια. On limon istiyorum.



ÖRNEKLER



Η αδελφή μου είναι (στο) σπίτι
Kız kardeşim evdedir.

Ο Γιώργος διάβαζε
Yorgo okuyordu.

Το σχολείο είναι πολύ κοντά
Okul çok yakındadır.

Τα παιδιά της αδερφής μου είναι Λονδίνο
Kız kardeşimin çocukları Londra’dadır.

Τα βιβλία του Γιώργου είναι στο τραπέζι
Yorgos’un kitapları masadadır.

Η είσοδος του σχολείου
Okulun girişi

Τον ξέρω αυτόν τον άνθρωπο
Bu adamı tanıyorum




Δεν μιλώ με την Ελένη
Eleni ile konuşmuyorum

Μίλησε με τον πατέρα μου
Babamla konuş!




Χτυπάει τον τοίχο
Duvara vuruyor.

Είδα τον ψαρά
Balıkçıyı gördüm.

Οι φίλοι μου πήγαν στο σινεμά
Arkadaşlarım sinemaya gittiler.

Δεν ξέρω τα σχέδια των φίλων μου
Arkadaşlarımın planlarını bilmiyorum.

Παίζω με τους φίλους μου
(Erkek) arkadaşlarımla oynarım.

Οι τράπεζες είναι κλειστές
Bankalar kapalıdır.

Δεν ξέρω το ωράριο των τραπεζών
Bankaların çalışma saatlerini bilmiyorum.

Πες τις αδελφές σου να έρθουν!
Kız kardeşlerine gelmelerini söyle!

Τα σχολεία είναι κλειστά το καλοκαίρι
Okullar yazın kapalıdır.

Οι διακοπές των σχολείων δεν άρχισαν ακόμα
Okulların tatili henüz başlamadı.

Ξέρω όλα τα σχολεία της πόλης μας
Kentimizin bütün okullarını biliyorum.




BELİRSİZ ARTİKEL / ΤΟ ΑΟΡΙΣΤΟ ΑΡΘΡΟ



Türkçe’de ismin önüne gelen “bir” anlamındaki sözcüğün Yunanca’da üç tane karşılığı vardır. Bunun nedeni ise Yunan dilinde isimlerin, erkek, dişi ve yansız (tarafsız) olmak üzere üç grupta toplanmasıdır. Bu sözcüğün doğal olarak çoğul çekimi bulunmamaktadır.



ΕΝΑΣ, ΜΙΑ, ΕΝΑ - BİR



Erkek artikel
Dişi artikel
Nötr artikel






Yalın
ένας
μία
ένα

İyelik
ενός
μίας
ενός

-i hali
ένα(ν)
μία(ν)
ένα





· Βλέπω έναν άνθρωπο Bir adam görüyorum



ÖRNEKLER
Ένας άνθρωπος
Bir adam

Μία σαλάτα, παρακαλώ
Bir salata, lütfen

Θέλω ένα βιβλίο
Bir kitap istiyorum

Το βιβλίο είναι ενός φίλου μου
Kitap, bir arkadaşımındır

Ήταν θέμα μιας στιγμής
Bir anlık konu idi

Είναι η φωτογραφία ενός σπιτιού
(Bu) bir evin fotoğrafıdır

Θα ήθελα ένα κιλό πατάτες
Bir kilo patates istiyorum





İSMİN HALLERİNİN ANLAMLARI / ΟΙ ΠΤΩΣΕΙΣ



Haller, isimler, zamirler ve sıfatların artikelleriyle birlikte çekilirken aldıkları biçimlerdir; farklı haller bu kelimelerin cümle içindeki çeşitli fonksiyonlarını belirtir. Hem tekil, hem de çoğul durumlar için dört hal vardır.



YALIN HAL (özne durumu) fiilin eylemini gerçekleştiren veya etkilenen veya fiilin eylemini hisseden kişi için kullanılır. Herhangi bir ek almaz. Genellikle “kim ya da ne?” sorusunun cevabıdır.



Ο φίλος μου γράφει
Arkadaşım yazı yazıyor

Η ταβέρνα είναι κοντά
Taverna yakındadır

Το βιβλίο έχει πολλές σελίδες
Kitabın birçok sayfası var

Οι αδερφοί μου μένουν εδώ
Erkek kardeşlerim burada yaşıyor

Οι τράπεζες είναι κλειστές
Bankalar kapalıdır

Τα παιδιά είναι στο σχολείο
Çocuklar okuldadır

Το κεφάλι μου πονάει
Başım ağrıyor

Η Ελένη κοιμάται
Eleni uyuyor

Ο Νίκος είναι οδηγός
Nikos sürücüdür

Ποιος θέλει να πάει έξω;
Kim dışarı çıkmak istiyor?

Πόσοι άνθρωποι κάθονται στο τραπέζι;
Masada kaç kişi oturuyor?

Αυτές είναι οι πρωινές εφημερίδες
Bunlar sabah gazeteleri




İYELİK (-İN) HALİ a) sahip olma veya mülkiyet belirtir, b) ismin kalitesini belirtir c) ismin başka bir isim mi yoksa kişi mi olduğunu belirtir d) ölçüm belirtir e) cadde isimlerini belirtir; Genellikle “neyin, kimin?” sorusunun cevabıdır



Το σπίτι του φίλου μου
Arkadaşımın evi

Το ρολόι της εκκλησίας
Kilisenin saati

Ο τίτλος του βιβλίου
Kitabın başlığı

Τα ονόματα των αδερφών μου
Erkek kardeşlerimin isimleri

Τα γραφεία των τραπεζών
Bankaların ofisleri

Οι γονείς των παιδιών
Çocukların ebeveynleri

Ξενοδοχείο πολυτελείας
Lüks otel

Παγωτό σοκολάτας
Çikolatalı dondurma

Η κόρη μου είναι δέκα πέντε χρονών
Kızım 15 yaşındadır

Ένα σπίτι τεσσάρων δωματίων
Beş odalı bir ev

Οδός Καλλιδρομίου
Kalidromios Caddesi




Not: Kadın soyadları her zaman iyelik (-in) halindedir.

· Κυρία Μαρία Παπαδοπούλου (Bay Papadopoulos’un karısı)

· Δεσποινίς Ελένη Μάρκου (Bay Markos’un kızı)



-İ HALİ öznenin ne yaptığını, ne istediğini veya hissettiğini belirtir. Genellikle bir fiilden sonra gelir; cümlenin nesnesidir; aynı zamanda edatlardan (για, από, με, χωρίς) sonra da kullanılır. Bunların yanı sıra, zaman, gün veya ayların ifadesinde de -i hali kullanılır ve “ne zaman?” sorusuna cevap verir.


Βλέπω τον φίλο μου κάθε μέρα
Arkadaşımı her gün görüyorum

Δουλεύω με τον φίλο μου
Arkadaşımla çalışırım

Χτίζουν την εκκλησία
Kiliseyi inşa ediyorlar

Είμαι μακριά από την εκκλησία
Kiliseden uzaktayım

Θέλω το βιβλίο
Kitabı istiyorum

Το κάλυμμα είναι για το βιβλίο σου
Kap, (senin) kitabın için değil

Ξέρω τους αδερφούς σου
(Senin) erkek kardeşlerini tanıyorum

Έφυγε χωρίς τους αδελφούς της
Erkek kardeşleri olmaksızın gitti

Ξέρουν όλες τις τράπεζες της Αθήνας
Atina’nın tüm bankalarını biliyorum.

Η Μαρία έξω με τα παιδιά
Maria çocuklarla dışarı çıktı.

Θα σε δω την Τρίτη
Seni Salı günü göreceğim

Θα πάμε στην Ελλάδα τον Ιούνιο
Haziran ayında Yunanistan’a gideceğiz

Θα έρθω στις έξι
Saat altıda geleceğim





NOT: Yönelme veya durum bildiren σε edatı da ismin -i hali ile kullanılır. Bu edat ismin önündeki artikel ile birleşerek tekilde [στον (σε + τον), στην (σε + την), στο (σε + το)] biçimlerini, çoğulda ise [στους (σε + τους), στις (σε + τις), στα (σε + τα) ] biçimlerini oluşturur. Birleşmenin her durumunda σε edatının “ε” harfi kaybolur.



Περιμένει στον σταθμό
İstasyonda bekliyor

Εργάζομαι στη(ν) τράπεζα
Bankada çalışıyorum

Πηγαίνω στο σχολείο
Okula gidiyorum

Τα φώτα στους δρόμους είναι αδύνατα
Sokaklardaki ışıklar zayıf

Βάλε τα ρούχα στις βαλίτσες
Elbiseleri valizlere koy

Δώσε τα βιβλία στα παιδιά
Kitapları çocuklara ver

Έλα στις πέντε
Saat beşte gel




NOT: -i hali birçok deyimsel ifadede kullanılır.


Δουλεύω πέντε ώρες την ημέρα
Günde beş saat çalışırım

Μία φόρα τον μήνα
Ayda bir kez

Την Δευτέρα
Pazartesi günü

Θα σε δω στις δέκα το βράδυ
Akşam 10’da görüşürüz





HİTAP / ÇAĞRI HALİ karşısındaki şahıs ya da şahıslara hitap ederken kullanılır. Şiirsel ifadelerde cansız nesnelere seslenirken de çağrı hali kullanılır. Tekil biçimdeki şekil, aynen -i halinde olduğu gibidir, ancak ismin baş tarafında artikel kullanılmaz. -ος ile biten erkek isimlerde bitim -ε’ye dönüşür (özel isimlerde değil); -ας ile bitenler ise -α’ya dönüşür. -ης bitimli erkek isimlerin tekil hitap halinde bitim eki -α’ya dönüşür. Çoğul biçimlerde de artikel kullanılmaz. Çoğul hitap hali, çoğul yalın hal ile aynı şekildir.



Νίκο, έλα ‘δω
Niko, buraya gel

Καλημέρα, γιατρέ
Günaydın, doktor

Γεια σου, Κώστα
Merhaba, Kosta

Καλημέρα κύριε καθηγητά
Günaydın profesör

Παιδιά, το φαγητό είναι έτοιμο
Çocuklar, yemek hazır

Εργάτες του κόσμου, ενωθείτε
Dünya işçileri, birleşiniz




Eski Yunancadaki -e hali, bugün sıklıkla kullanılmasa da hâlâ Modern Yunancanın bazı ifadelerinde ve deyimlerde rastlanmaktadır.


βάσει + -in (iyelik hali)
Βάσει των αποφάσεων της κυβέρνησης

Temelinde
Hükümetin aldığı kararlar temelinde




λόγω + -in (iyelik hali)
Το καράβι δεν έφυγε λόγω καιρού

Yüzünden
Hava yüzünden gemi yola çıkamadı




παρουσία + -in (iyelik hali)
Μίλησε παρουσία των γονιών του

Mevcut olma, huzurunda
Ailesinin huzurunda konuştu




τοις εκατό
Πρέπει να πληρώσεις 5% (πέντε τοις εκατό)

% yüzde
Yüzde 5 daha ödemen lazım