Çağatay Devleti, Cengiz İmparatorluğunun dağılmasıyla kurulan bir Türk devleti.


Siyasi Tarih

Cengiz Han'ın ölümünden önce imparatorluğunu oğulları arasında bölmesinden doğan bu devlet, Doğu ve Batı Türkeli ile Doğu Iran yörelerini içine almakta idi. Fakat, Cengiz'in oğullarından Çağatay'a verilmiş olmasına rağmen, Çağatay Han, bu yeni devlete hükümdarlık etmemiştir. Esasen bu yeni devletin kuruluşu, Çağatay Han'ın ölümünden 28 - 30 yıl sonra olmuştur. Kara - Hülâgû ile Çağatay Han'ın oğullarından Yesü Mengü, Çağatay “ulusunun” ilk başlarıdır. Cengiz İmparatorluğunun iç düzenini bozan ayaklanmalardan sonra, Çağatay'ın torunlarından Algu, Ortaasya'nın tamamını, Harzem ve Afganistan taraflarını ele geçirmiştir.


Timur: Çağatay'ın Varisi

Çağatay İmparatorluğu'nun bu parlak devirlerinden sonra iç kargaşalıkları devletin kuvvetini ve düzenini bozmuş, Timur'un kuvvetli bir devlet olması üzerine büsbütün eski kudretini kaybeder olmuştur. Sonunda 1369 tarihinde Timur tarafından Çağatay İmparatorluğuna son verilmiştir.


Kültür

Çağatay Türkçesi ile pekçok edebi eserler ortaya koymuşlardır. Özbek Türkçesi'nin ilk evresini oluşturan lehçedir.