_SoN_
11-29-2008, 11:02
tasnak ve hincak cemiyeti (http://www.dopdolu.net/tasnak-ve-hincak-cemiyeti.html)
ermeniler, berlin antlasmasinin 61. maddesiyle teorik olarak elde ettikleri reform isteklerini uygulamaya geçirmek ve hizlandirmak için, siyasî ve askerî teskilâtlanmaya basladilar ve bagli olduklari mesru osmanli devleti aleyhine, avrupa ile dirsek temasina geçtiler. nitekim 1877de cenevrede marksist egilimli hinçak (çan) cemiyeti ile 1890da tifliste ihtilalci tasnak cemiyeti kuruldu. iki cemiyet arasinda hem siyasî fikir ayriligi hem de ciddî bir rekabet mevcuttu. bu onlarin zaafi olmus, hiçbir zaman bir birlik ve bütünlük olusturamamislardir.bu iki cemiyet taraftarlari ve kiliseler, ermeni cemaatini silâhlandirmaya koyuldular. avrupa silâh, mühimmat ve para yardimi yapiyordu. nihayet 1891den itibaren isyan, siddet, baskin, suikast metodunu benimseyerek harekete geçtiler. ancak ermeniler, bu metotlarla anadoluda ermenistan devleti kuramayacaklarini biliyorlardi. o hâlde isyanla-siddetle ne yapmak istiyorlardi?evvela, müslümanlari dogu anadoludan kaçirmak ve ermeni nüfus oranini artirmak; ikinci olarak türkleri tahrik ederek, kizdirarak ermenilere saldirmalarini ve onlari öldürmelerini saglamak, sonra da avrupaya dönerek "bakin türkler ermenileri katlediyorlar, müslümanlar hiristiyanlara saldiriyorlar" diyerek yaygara koparmak ve avrupanin kendi lehlerine müdahalesini temin etmek; üçüncü olarak avrupali devletlere, dogu anadoluda bir ermenistan devleti kurdurmakti. ermenilerin bu metotlarla da bir yerlere varmalari mümkün degildi. çünkü kendileri öz kuvvetleriyle devlet kurabileceklerine inanmiyorlardi. ayrica, siddetle, suikastlerle, baskinlarla, çetelerle belki osmanli devletini rahatsiz edebilirlerdi, fakat devlet kuramazlardi. bunu göremediler. ingilterenin ermenilereâ��kara kaslari ve kara gözleri için" devlet kuruvermeyecegini anlayamadilar. nitekim ingiltere, fransa ve rusya i. dünya harbi esnasinda (1914-1918) aralan yaptiklari osmanli topraklarini paylasma projeleri ermenistan devletine yer verememislerdi. ermeniler bunun da farkina varmadilar.ingiltere ve fransa, millî mücadele dönemi (1919-1922), türklere karsi ermeni kozunu kullanmak için sevr antlasmasiyla dogu anadoluyu ermenilere ayirmislardi. böylece ermeniler fransiz saflarinda adana-marasta türklere karsi savasmislar, ingiliz tesviki ile dogu anadoluda türklere yeniden saldirmislardir. buna ragmen 1921 ankara antlasmasinda fransizlar ermenileri kendi baslarina terk ettiler. lozan antlasmasinda ingiltere ve fransa ermenilerden ve ermenistandan hiç söz etmemislerdir. 1918 yilinda ingiltere, petrol bölgelerini isgal ettikten sonra.ermeni isteklerini gündemden çikarmislardir. baskan wilson. 14 maddelik kendi prensipleri çerçevesinde, ermenilerle ilgilenmek ve onlari amerika mandasi altina alarak himaye etme arzusunu göstermistir. zira wilson, ermenileri savunmak ve himaye etmek için 200.000 kisilik bir amerikan ordusuna ve da 276.000 amerikan dolarina ihtiyaç oldugunu görünce "astari yüzünden pahaliya mal olacak diye ermenileri desteklemekten vazgeçmistir. ermeni abdnin de herhangi bir siyasi ve ekonomik çikari olmadan, kendileri lehine parmagini oynatmayacagini yine de göremediler.
ermeniler, berlin antlasmasinin 61. maddesiyle teorik olarak elde ettikleri reform isteklerini uygulamaya geçirmek ve hizlandirmak için, siyasî ve askerî teskilâtlanmaya basladilar ve bagli olduklari mesru osmanli devleti aleyhine, avrupa ile dirsek temasina geçtiler. nitekim 1877de cenevrede marksist egilimli hinçak (çan) cemiyeti ile 1890da tifliste ihtilalci tasnak cemiyeti kuruldu. iki cemiyet arasinda hem siyasî fikir ayriligi hem de ciddî bir rekabet mevcuttu. bu onlarin zaafi olmus, hiçbir zaman bir birlik ve bütünlük olusturamamislardir.bu iki cemiyet taraftarlari ve kiliseler, ermeni cemaatini silâhlandirmaya koyuldular. avrupa silâh, mühimmat ve para yardimi yapiyordu. nihayet 1891den itibaren isyan, siddet, baskin, suikast metodunu benimseyerek harekete geçtiler. ancak ermeniler, bu metotlarla anadoluda ermenistan devleti kuramayacaklarini biliyorlardi. o hâlde isyanla-siddetle ne yapmak istiyorlardi?evvela, müslümanlari dogu anadoludan kaçirmak ve ermeni nüfus oranini artirmak; ikinci olarak türkleri tahrik ederek, kizdirarak ermenilere saldirmalarini ve onlari öldürmelerini saglamak, sonra da avrupaya dönerek "bakin türkler ermenileri katlediyorlar, müslümanlar hiristiyanlara saldiriyorlar" diyerek yaygara koparmak ve avrupanin kendi lehlerine müdahalesini temin etmek; üçüncü olarak avrupali devletlere, dogu anadoluda bir ermenistan devleti kurdurmakti. ermenilerin bu metotlarla da bir yerlere varmalari mümkün degildi. çünkü kendileri öz kuvvetleriyle devlet kurabileceklerine inanmiyorlardi. ayrica, siddetle, suikastlerle, baskinlarla, çetelerle belki osmanli devletini rahatsiz edebilirlerdi, fakat devlet kuramazlardi. bunu göremediler. ingilterenin ermenilereâ��kara kaslari ve kara gözleri için" devlet kuruvermeyecegini anlayamadilar. nitekim ingiltere, fransa ve rusya i. dünya harbi esnasinda (1914-1918) aralan yaptiklari osmanli topraklarini paylasma projeleri ermenistan devletine yer verememislerdi. ermeniler bunun da farkina varmadilar.ingiltere ve fransa, millî mücadele dönemi (1919-1922), türklere karsi ermeni kozunu kullanmak için sevr antlasmasiyla dogu anadoluyu ermenilere ayirmislardi. böylece ermeniler fransiz saflarinda adana-marasta türklere karsi savasmislar, ingiliz tesviki ile dogu anadoluda türklere yeniden saldirmislardir. buna ragmen 1921 ankara antlasmasinda fransizlar ermenileri kendi baslarina terk ettiler. lozan antlasmasinda ingiltere ve fransa ermenilerden ve ermenistandan hiç söz etmemislerdir. 1918 yilinda ingiltere, petrol bölgelerini isgal ettikten sonra.ermeni isteklerini gündemden çikarmislardir. baskan wilson. 14 maddelik kendi prensipleri çerçevesinde, ermenilerle ilgilenmek ve onlari amerika mandasi altina alarak himaye etme arzusunu göstermistir. zira wilson, ermenileri savunmak ve himaye etmek için 200.000 kisilik bir amerikan ordusuna ve da 276.000 amerikan dolarina ihtiyaç oldugunu görünce "astari yüzünden pahaliya mal olacak diye ermenileri desteklemekten vazgeçmistir. ermeni abdnin de herhangi bir siyasi ve ekonomik çikari olmadan, kendileri lehine parmagini oynatmayacagini yine de göremediler.