Dua ederken neden eller ters çevriliyor?
"Hocam, bazı kişilerin dua ederken ellerini tersini çevirdiklerini gördüm.



Peygamberimizin sünnetinde böyle bir şey var mıdır? Eller nerelerde ters çevrilir?" Duanın âdâbı ve dua ederken ellerin nasıl tutulacağını Peygamberimizin (a.s.m.) uygulamasında açıkça görüyoruz.

Sahabilerin anlattığına göre, Peygamberimiz (a.s.m.) ellerini göğüs hizasına getirir, avuç içlerini yüzüne meyilli olarak açarak dua ederdi. Hatta Peygamberimizin yağmur duası yaparken ellerini iyice yukarı kaldırdığını ve koltuk altlarının beyazlıkları görülünceye kadar dua ettiğini on yıl hizmetinde bulunan Hz. Enes bin Mâlik haber veriyor.1

Evet, bir kul olarak bütün ihtiyaçlarımızı bizzat Rabbimizden isteriz. İnsanlık icabı işlediğimiz kusur ve günahlarımızın bağışlanması için de Allah'tan af dileriz. Yine başımıza gelecek belâların def'i ve gelmiş olanların uzaklaşması için Yüce Allah'a sığınırız.

İşte, Allah'tan birşey isterken veya arzu etmediğimiz bir şeyden korunmak için dua ettiğimizde, ifadelerimizde değişiklikler olduğu gibi, ellerin duruşunda da değişiklikler olur. Hallad bin Sâbi'l-Ensarî, Peygamberimizin (a.s.m.) dua ederken ellerini nasıl tuttuğunu şöyle anlatıyor: "Peygamber (a.s.m.) Allah'tan bir şey istediği zaman avuçlarının içini semâya kaldırır, bir şeyden Allah'a sığındığı zamanda da avuçlarının dışını (ellerinin tersini) semâya çevirirdi"2

Yine Peygamberimiz yağmur duası esnasında da ellerinin dışını çevirdiğini nakleden Enes bin Mâlik, "Hz. Peygamber (a.s.m.) yağmur duası yapmış ve avuçlarının sırtı ile semaya işaret etmiştir" diyor. 3 Çünkü yağmurun kesilmesi ve uzun bir süre yağmaması bir musibettir. Bu belânın def'i için yağmur duası yapılır.

Kıtlığın, yağmursuzluğun gidip, bereketin ve bolluğun gelmesi istenir. İşte bu susuzluğun gitmesi için dua esnasında elin tersi çevrilir. İmam-ı Nevevî bu hadise şu açıklamayı getirir: "Alimlerimiz belâlardan kurtulmak için yapılan dualarda ellerini ellerinin tersini semaya çevirmişler, Allah'tan birşey isterken de ellerinin içini semâya kaldırmanın sünnet olduğunu, bu hadisi delil olarak getirmişlerdir." 4

Enbiya Suresinin 90. âyetinin, duanın âdâbını bildirdiğini söyleyen tefsir âlimleri, bu âyetten hareket ederek "Dua esnasında yerine göre ellerin bazen içi, bazen de tersi çevrilir" derler. Ayetin meali şöyle: "Gerçekten bütün bu peygamberler hayır işlerinde yarışırlar. Umarak ve korkarak bize dua ederlerdi.

Onlar bizim için derin saygı gösterirlerdi." Ayette geçen "rağeben" rağbet ve ümit mânâsına gelirken, "raheben" kelimesi de korku hâli demektir. İşte bu âyetten "Allah'tan bir şey istendiği zaman avuçların içi, korku ânında Allah'a sığınırken de avuçların dışı semaya kaldırılır" hükmüne varılıyor. 5

İşte Allah'tan sağlık, âfiyet, huzur, sakinlik, bereket ve bolluk dilerken ellerinin iç kısmı kaldırır; kötülük, kıtlık, kuraklık, belâ, musibet, geçim darlığı, ayrılık ve düşmanlıklardan sakınmak için, Allah'a sığınırken de ellerinin tersi çevrilir. Namaz tesbihatında "ecirna (bizi muhafaza et)" derken de fitne ve belâlardan sığınma vardır. Bu anda da ellerin tersi çevrilir.

1. Müslim, İstiska: 5.
2. Müsned, 4:56.
3. Müslim, İstiska: 6.
4. Nevevî, Şerhü Sahih-i Müslim, 5:190.
5. Büluğu'l-Merâm Tercümesi, 2:230.



Yazar Haber Tarihi: 31 Ekim 2008