Canlılar beslenme yönünden üç gruba ayrılır;
- Ototroflar
- Heterotroflar
- Hem ototrof, hem heterotroflar



Ototrof Canlılar



İnorganik besin maddelerinden organik besin yapan canlılara ototrof canlılar denir. Ototrof canlılar besin üreten gruptur. Diğer gruptaki canlılar ototrofların ürettiği besinlerden faydalanır. Bunun için ototroflara üreticiler denir. Ototroflar fotosentez ve kemosentez yapanlar olmak üzere iki gruba ayrılır;



Kemosentez Yapanlar Bazı Bakteriler


OTOTROFLAR



Fotosentez Yapanlar 1. Yeşil Bitkiler
2. Protista
3. Mavi-Yeşil Algler
4. Bazı Bakteriler
A) Fotosentez Yapanlar



Yeşil bitkiler, Protistler, Mavi-Yeşil Algler ve bazı bakteriler besini klorofilleri aracılığı ile yaparlar. Besin yapımında kullanılan inorganik maddeler CO2 ve H2O dur. Enerji olarak da güneş ışığı kullanılır. Sonuçta besin ve oksijen gazı açığa çıkar. Bunu denklemle şöyle gösterebiliriz;



CO2 +H2O + Güneş Işığı Klorofil Besin +O2


Kullanılan Kullanılan Sentezin Oluşan
İnorganik Enerji Çeşidi gerçekleştiği maddeler
maddeler hücre kısmı





B) Kemosentez Yapanlar



Fotosentez gibi inorganik maddelerden organik madde yapımıdır. Fotosentez reaksiyonlarından üç farklı yönü vardır.
- Güneş enerjisi kullanılmaz; kimyasal enerji kullanılır.
- Sadece bazı bakteriler gerçekleştirir.
- (Nitrit ve nitrat bakterileri)
- Klorofil ve kloroplastları yoktur.



Denklemle reaksiyonu özetlersek;



CO2+H2O + Güneş Işığı Klorofil Besin +O2

Kullanılan Kullanılan Sentezin Oluşan
İnorganik Enerji Çeşidi gerçekleştiği maddeler
maddeler hücre kısmı



Heterotroflar



Besinlerini hazır olarak alan canlıların oluşturduğu gruptur. Heterotroflar besinleri alış biçimine göre üç grup altında incelenir.



A) Holozoik Yaşam



Besinlerini katı parçalar halinde alan canlılardır. Sindirim, kas, sinir ve duyu sistemleri iyi gelişmiştir. Holozoik canlılar da üç alt gruba ayrılırlar.



a) Otçullar (Herbivorlar)



Genel olarak bitkisel besinlerle beslenirler. Koyun, keçi, inek, kaplumbağa bu gruba girer. Sindirim sistemleri bitkilerdeki selülozu sindirmeye uygun özelliktedir.



b) Etçiller (Karnivorlar)



Genel olarak hayvansal besinlerle beslenirler. Sinir, duyu organları avlarının yerini tespite, kas ve iskelet sistemi avların yakalanmasına, diş ve sindirim sistemi yakalanan avların parçalanmasına ve sindirilmesine uygun özellikleri taşımaktadır.



c) Hem Etçil, Hem Otçul (Omnivorlar)



Bu gruba hem bitkisel hem de hayvansal besinlerle beslenen canlılar girmektedir. İnsanları, bazı kuşları ve bazı balıkları örnek verebiliriz. Bu gruba ait canlılarda kesici ve öğütücü dişler birlikte bulunur.



B) Simbiyotik Yaşam



İki farklı canlının birlikte yaşamasıdır. Canlılardan biri konak, diğeri konuk durumundadır. Simbiyotik yaşam canlıların oluşturdukları birlikten faydalanma durumlarına göre üç alt grupta incelenir;



a) Mutualizm ( )



Bu birliktelikte, birliği oluşturan canlılar karşılıklı faydalanırlar. Ortaklığın bozulması ile her iki canlı ölür. Mutualizme en tipik örnek liken birliğidir. Liken birliğini Yeşil Alg ve Mantar oluşturur. Burada yeşil alg üretici, mantar tüketicidir.
İnsan bağırsağında yayşayan E. coli'yi de mutualizme örnek verebiliriz. Bu örnekte insan E. coli'ye yaşama ortamı sağlar, E. coli de insana B ve K vitamini sentezler.
Mutualizme ilginç bir örnek ise odun yiyen termitlerle onların bağırsağında yaşayan kamçılılardır. Termitlerin odun yemesine rağmen vücutlarında odunu sindirecek enzim üretilmemektedir. Beslenme ile alınan odunu termitlerin bağırsağında yaşayan kamçılılar ürettikleri enzimle sindirirler. Açığa çıkan şekerlerden bir kısmını kamçılılar, kalan kısmını ise termitler kullanır.



b) Kommensalizm ( , o)





İki türden biri birlikten faydalanır, diğeri etkilenmez. Köpekbalığının karnına tutunarak onunla yaşayan Echeneis, köpekbalığına zarar vermez. Echeneis köpekbalığının beslenmesinden arta kalan küçük parçalarla beslenir.



c) Parazitlik ( , )





İki türden birinin birlikten faydalanıp diğerinin zarar görmesidir. Dış ve iç parazit olmak üzere iki grupta incelenir. Bit, pire ve tahtakurusu dış parazit, bağırsak kurtları ve bazı bakteriler iç parazitlerdir. Ökseotu bitkisi yarı pozitiftir. Konak canlıdan sadece su alır.



C) Saprofit (Çürükçül Yaşam)





Mayalar, küf mantarları ve bakterilerin büyük bir kısmı besinlerini kokuşmaya yüz tutmuş bitki ve hayvan ölüleri üzerinden alırlar. Saprofitlerin bu faaliyeti sonucu ölü organizmalar parçalanır ve toprağa geçer.



3 Hem Ototrof Hem Heterotrof Canlılar



Sinekkapan (Dionea), ibrikotu (Nepentes) gibi böcek yiyen bitkiler fotosentezle yaptıkları besinlere ilaveten, büyümeleri için gerekli aminoasitleri yakaladıkları böcekleri sindirerek sağlarlar. Bu bitkiler, fotosentez yapabilmeleri nedeni ile ototrof; böcekleri sindirebilmeleri nedeni ile de heterotrof gruba dahil edilirler.