PDA

Orijinalini görmek için tıklayınız : Tacir nedir?


DİGİMAX
09-18-2008, 16:33
A) BİRİNCİ SINIF TACİRLER

Birinci sınıf tacirler, bilanço esasına göre defter tutarlar.

Vergi usul kanunu (VUK)’ un 177.maddesine göre;

a)Statü Gereği Birinci Sınıf Tacir Sayılanlar

1. Her türlü ticaret şirketleri (TTK hükümlerine tâbi şahıs ve sermaye şirketleri)
2. Kurumlar vergisine tabi diğer tüzel kişiler (kooperatifler,iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları)

Bunlardan, işlerinin gereği bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyen işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca izin verilir.

b)Yıllık Alım Satım ve Hasılat Tutarlarına Göre Birinci Sınıf Tacir Sayılanlar (*)

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık mal alımlarının tutarı (2000 yılı verilerine göre) 22.000.000.000 TL’ yi veya satışlarının tutarı 27.000.000.000 TL’ yi aşanlar;
2. Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 11.000.000.000 TL’ yi aşanlar;
3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 22.000.000.000 TL’ yi aşanlar;

c)Kendi İsteğiyle Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar

a ve b bendi sınırları dışında kalıp da kendi isteğiyle (ihtiyari olarak) bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler.

B)İKİNCİ SINIF TACİRLER

İkinci sınıf tacirler, işletme hesabı esasına göre defter tutarlar.

VUK’ un 178. Maddesine göre aşağıda yazılı tacirler, ikinci sınıfa dahildirler:

1. Vergi usul kanununun 177. Maddesinde yazılı olanların dışında kalmak.
2. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler. Ayrıca,yeniden işe başlayan tacirler yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar ikinci sınıf tacir sayılırlar.

Bununla birlikte VUK’ un 181. Maddesi hükmü uyarınca ikinci sınıf tacirler istedikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler.



1)İkinci Sınıf Tacir Olabilme Unsurları

* Yeni işe başlamış olmak.
* Öteden beri tacir olanlardan iş hacimleri VUK’ un 177. Maddesinde belirtilen tutarları aşmamak.

2)İkinci Sınıf Tacirlerin Tutmak Zorunda Olduğu Defterler

a)işletme defteri
b)Günlük perakende satış ve hasılat defteri
c)Kambiyo senetleri defteri


a) İşletme Defteri

İşletme hesabının sol tarafını gider, sağ tarafını hasılat (gelir) kısmı oluşturur. Gider kısmına, satın alınan mallar veya yaptırılan hizmetler karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili bütün giderler kaydedilir.
Hasılat(gelir) kısmına ise, satılan mal bedeli veya yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen paralarla tahakkuk eden alacaklar ve işletme faaliyetinden elde edilen diğer bütün hasılatlar kaydedilir.

Gayri menkuller ve tesisat gibi amortismana tabi olan kıymetler işletme hesabına intikal ettirilmez.
Gider ve hasılat kayıtlarının en az şu bilgileri taşıması gerekir:

1. Sıra numarası
2. Kayıt tarihi
3. Muamelenin cinsi
4. Tutar

İşletme defteri hesabının sol tarafındaki gider bölümünde, sıra no, kayıt tarihi, alınan fatura veya vesikanın tarihi ve no’ su, açıklama, masraflar (genel giderler), satın alınan mal bedeli, indirilecek KDV ve toplam sütunları yer alır.

İşletme hesabının sağ tarafındaki gelir bölümünde, sıra no, kayıt tarihi, verilen fatura veya vesikanın tarihi ve no’ su, açılama, alınan ücret ve diğer gelirler, satılan mal bedeli, hesaplanan KDV ve toplam sütunları yer alır.

İşletme hesabı defteri el ile veya bilgisayar ile tutulabilir.


b)Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri

Bu deftere günlük perakende satışlar ile diğer işletme hasılatı günü gününe kaydedilir. İkinci sınıf tacirler, günlük perakende satışları ile hizmet karşılığı suretlerle alınan paraları kaydetmek üzere günlük perakende satış ve hasılat defteri tutmak zorundadırlar.

Perakende satışların günlük tutarı bu deftere, perakende satış fişleri, makineli kasaların kayıt ruloları, giriş ve yolcu taşıma biletleri ve diğer belgelere dayanılarak topluca yazılabilir.

Ödeme kaydedici cihaz (yazar kasa) kullanan ikinci sınıf tacirlerin günlük perakende satış ve hasılat defteri kullanma mecburiyeti 167 sayılı V.U.K Genel Tebliği ile kaldırılmıştır.

Günlük perakende satış ve hasılat defteri el ile tutulur.


c) Kambiyo Senetleri Defteri

Birinci ve ikinci sınıf tacirler ile serbest meslek erbabı bu faaliyetleri ile borçları ve alacakları için düzenlenen çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetlerine ilişkin bilgileri kaydetmek üzere kambiyo senetleri defterini tutmak zorundadırlar. Birden çok işyeri veya şubenin bulunması halinde, her işyeri ve şube için ayrı olarak kambiyo senetleri defteri tutabilecekleri gibi bu defteri yalnızca merkezlerinde de tutabilirler.

Defterin bir tarafına işletmenin alacakları için aldığı veya işletmeye ciro edilen çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetleri, diğer tarafına işletmenin borçları için düzenleyip verdiği veya ciro ettiği çek, bono, poliçe vb. kambiyo senetleri düzenleme veya ciro tarihinden itibaren on (10) gün içinde kaydedilir. Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten mükelleflerin, kambiyo senetleri defterine yapacakları kayıtlar için bu süre 45 gündür.

Kambiyo senetleri defterinde en az aşağıdaki bilgiler yer alacak, defterin şeklini ise mükellefler istedikleri şekilde belirleyebileceklerdir.

Kambiyo senetleri defterinin sol tarafına mükelleflerin alacakları için düzenlediği bono, poliçe ve çeklere ilişkin olarak en az aşağıdaki bilgiler kaydedilecektir:

• Defter kayıt sıra numarası
• Yevmiye, işletme veya serbest meslek kazanç defterine kayıt tarihi ve numarası
• Kambiyo senedinin nevi, varsa seri ve sıra numarası
• Tutarı
• Düzenleme tarihi
• Vadesi
• Borçlunun adı, soyadı, varsa vergi dairesi ve hesap numarası
• Kambiyo senedinin borçludan başkası tarafından işletmeye ciro edilmesi halinde ciro tarihi ve işletmeye ciro edenin adı, soyadı, varsa vergi dairesi ve hesap numarası
• Kambiyo senedinin başkalarına devri halinde devralanın adı, soyadı, varsa vergi dairesi ve hesap numarası.

Defterin sağ tarafına ise, yalnızca işletme tarafından düzenlenerek alacaklılara verilen, yani borçlusu işletme olan kambiyo senetleri kaydedilecek, defterin sol tarafında kayıtlı olup, işletme tarafından, alacaklılara ciro edilen kambiyo senetleri için bu sayfaya ayrıca kayıt yapılmayacaktır.

Defterin sağ tarafında, işletmenin borçları için verdiği bono, poliçe ve çeklere ilişkin olarak şu bilgiler yer alacaktır:


• Defter kayıt sıra numarası
• Yevmiye, işletme veya serbest meslek kazanç defterine kayıt tarihi ve sıra numarası
• Kambiyo senedinin nevi, varsa seri ve sıra numarası
• Tutarı
• Düzenleme tarihi
• Vadesi
• Alacaklının adı, soyadı, varsa vergi dairesi ve hesap numarası