Kalpsiz_
11-14-2018, 12:38
Elektrik akımı, elektriğin en temel terimlerinden biridir. Bundan dolayı mesleğe yeni girenler tarafından sıkça duyuluyor olsa da pek çok elektronikçi tam olarak ne işe yaradığını pek bilmezler. Bu yazıyı hazırlama sebebim bu konu üzerinde kazanılmış olan rehaveti yok ederek özellikle genç meslektaşlarıma elektrik akımı konu anlatımı yaparak genel tüm bilgileri vermektir.
Aşağıdaki tüm bu bilgilere ek olarak okuyuculara tavsiye olarak bundan önceki yazı Elektronik Teknolojisi Alanı ile ilgili olan yazıyı okumanız.
Elektrik Akımı Nedir?
Elektronlar negatif (-) yönden pozitif (+) yöne doğru hareket etmektedir. Elektronların bu hareketine elektrik akımı denmesine rağmen elektrik akımı ise elektron akışının tersi yönde olarak pozitif (+) yönden negatif (-) yöne doğru hareket etmektedir. İşte elektronlar arasında gerçekleşen bu enerji aktarımına akım denilmektedir.
Elektrik akımı birimi ise Amper olarak ifade edilmektedir.
Amper Nedir?
İletken telin herhangi bir noktasından saniyede geçen bir Coulomb elektrik yükü ile oluşan elektrik akım miktarına amper denir. Bir Coulomb 6,25 x 10^18 elektron yükü miktarı ile ifade edilir. Ayrıca bu ifade akım şiddeti olarak da ifade edilmektedir.
Eğer iletkenin ölçülen her hangi bir kesitinden saniyede 1 Coulomp yük geçerse ölçülen akım şiddeti 1A olarak ölçülür. Aşağıdaki resimde elektrik akımının çalışma prensibini görsel olarak görebilirsiniz. Resimde görüldüğü gibi elektronlar – yönden + yöne doğru hareket etmektedir.
Elektrik Akımı Çeşitleri
Elektrikte, Akım türleri Doğru Akım(DA veya DC) ve Alternatif Akım (AA veya AC) olarak iki farklı türde oluşmaktadır. Oluşan bu akım çeşitliliği elektrik alanın zenginleşmesine sebep olmuş ve elektriğin pek çok alanda kullanılabilmesine neden olmuştur.
Doğru Akım (DC) Nedir?
Elektronik alanının en temel kavramıdır. Güç gerektiren bütün elektronik devreler bir güç kaynağı yardımı ile doğru akım elde edilerek çalıştırılırlar.
Doğru akım, Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akım türüdür. En ideal doğru akım kaynağı sabit bir çıkış verebilmelidir. Bundan dolayı, yeryüzündeki en ideal doğru akım kaynağı olarak ise pilleri göstermek mümkündür.
Alternatif Akım (AC) Nedir?
Alternatif akım, zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akım türüdür. Genellikle yüksek güç ile çalışan elektrik devrelerinin kumandasında ve yüksek güçlü elektrik motorlarını sürmek için kullanılan akım türüdür.
Ayrıca, ev tesisatı için çekilen elektrik kaynağı da alternatif akım ile çalışmaktadır. Çünkü alternatif akım, doğru akıma göre iletken yardımı ile çok daha rahat ve kayıpsız şekilde taşınabilmektedir. Tüm bunlara rağmen evlerimizdeki buzdolabı, çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi gibi cihazlar doğrudan alternatif akımla çalıştığı gibi televizyon,bilgisayar,video oynatıcı gibi elektronik cihazlarda prizden gelen alternatif akımlı kaynağı güç ünitelerinde doğru akıma dönüştürerek çalışırlar. Yapılan bu adımlara regüle işlemi denir.
Alternatif Akım Doğru Akıma Nasıl Dönüştürülür?
Yukarıda kısaca bahsettiğim regüle işlemi yapılarak alternatif akım doğru akıma dönüştürülür. Regüle devreleri, ayrıca doğrultmaç devreleri olarak da bilinmektedir. 3 farklı şekilde doğrultma (regüle) yapılabilir. Regüle tipleri aşağıda sıralanmış durumda ayrıca Doğrultmaç devreleri ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yarım Dalga Doğrultma
Tam Dalga Doğrultma
Köprü Tipi Doğrultma
Tüm bunların yanı sıra akım konusu hakkında aşağıda yer alan tanımlamaları bilmekte can ve mal güvenliği için oldukça büyük önem taşımaktadır.
Kaçak Akım Nedir?
Kullanılan elektrik hattında istenmedik şekilde gerçekleşen elektron veya akım kaybına kaçak akım denilmektedir. Oluşan bu kaçak nedeni ile yaralanma yada yangın gibi olaylar meydana gelebileceği için elektrik tesisatında kaçak akım istenilmeyen bir durumdur. Olası felaketlerin engellenmesi için topraklama hatları çekilerek oluşan bu kaçaklar toprak hattı ile yerküreye gönderilerek yok edilmektedir. Kaçağın büyük olması durumunda ise topraklama hattı da olası felaketleri engellemek için yetersiz olduğundan dolayı kaçak akım rölesi geliştirilmiştir. Şuan ev ve iş yerinde KAR kullanılması yasalar gereği zorunludur.
Kaçak akım rölesi ile ilgili yazdığım yazımı okuyarak kaçak akım rölesi hakkında daha fazla ayrıntıya ulaşabilirsiniz.
Kaçak Akım Rölesi Nedir?
Zayıf Akım Nedir?
Elektrik tesisatında telefon,zil,anten ve yangın ihbar düzenleri gibi aygıtları çalıştırmak için kullanılan düşük gerilime sahip kaynaklara verilen isimdir. Ev ve iş yeri tesisatlarında genellikle trafo kullanılarak zayıf akım kaynağı elde edilir. Zayıf akım tesisatları genellikle 12V ile çalışmasına rağmen 15V olanları da bulunmaktadır. Bu tesisatın gerilimi düşük olduğundan çarpma riski yoktur.
Kuvvetli Akım Nedir?
Elektrik tesisatında motor ve aydınlatma kısmı için kullanılan kaynak yapılarına verilen genel ada kuvvetli akım tesisatı denilmektedir. Hepimizin bildiği üzere ülkemizde kuvvetli akım tesisatları 220V gerilim ve 50Hz frekans ile çalışmaktadır. Kuvvetli akımın çarpma etkisi olduğundan dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Tamirat gibi işlemlere eğer yetkin değilsek yetkili kişileri çağırarak onlara yaptırmak en doğrusudur.
AC – DC Akımların Kullanım Alanları
İkisininde birbirine göre bazı avantaj ve dezavantajları vardır. Birazda bunlara değinelim.
Ac akımı üretmek ve taşımak daha kolaydır.
Elektrik motorlarında AC akımlı motorlar DC akımlı motorlara göre daha uygundur.
Elektrik enerjisini hareket enerjisine AC motorlar daha performanslı çevirirler.
Bunların yanı sıra
Doğru akım kaynakları ise elektronik ev aletlerinde kullanılmaktadır.
Dijital sistemlerde Dc kaynaklar tercih edilmektedi
Aşağıdaki tüm bu bilgilere ek olarak okuyuculara tavsiye olarak bundan önceki yazı Elektronik Teknolojisi Alanı ile ilgili olan yazıyı okumanız.
Elektrik Akımı Nedir?
Elektronlar negatif (-) yönden pozitif (+) yöne doğru hareket etmektedir. Elektronların bu hareketine elektrik akımı denmesine rağmen elektrik akımı ise elektron akışının tersi yönde olarak pozitif (+) yönden negatif (-) yöne doğru hareket etmektedir. İşte elektronlar arasında gerçekleşen bu enerji aktarımına akım denilmektedir.
Elektrik akımı birimi ise Amper olarak ifade edilmektedir.
Amper Nedir?
İletken telin herhangi bir noktasından saniyede geçen bir Coulomb elektrik yükü ile oluşan elektrik akım miktarına amper denir. Bir Coulomb 6,25 x 10^18 elektron yükü miktarı ile ifade edilir. Ayrıca bu ifade akım şiddeti olarak da ifade edilmektedir.
Eğer iletkenin ölçülen her hangi bir kesitinden saniyede 1 Coulomp yük geçerse ölçülen akım şiddeti 1A olarak ölçülür. Aşağıdaki resimde elektrik akımının çalışma prensibini görsel olarak görebilirsiniz. Resimde görüldüğü gibi elektronlar – yönden + yöne doğru hareket etmektedir.
Elektrik Akımı Çeşitleri
Elektrikte, Akım türleri Doğru Akım(DA veya DC) ve Alternatif Akım (AA veya AC) olarak iki farklı türde oluşmaktadır. Oluşan bu akım çeşitliliği elektrik alanın zenginleşmesine sebep olmuş ve elektriğin pek çok alanda kullanılabilmesine neden olmuştur.
Doğru Akım (DC) Nedir?
Elektronik alanının en temel kavramıdır. Güç gerektiren bütün elektronik devreler bir güç kaynağı yardımı ile doğru akım elde edilerek çalıştırılırlar.
Doğru akım, Zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akım türüdür. En ideal doğru akım kaynağı sabit bir çıkış verebilmelidir. Bundan dolayı, yeryüzündeki en ideal doğru akım kaynağı olarak ise pilleri göstermek mümkündür.
Alternatif Akım (AC) Nedir?
Alternatif akım, zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akım türüdür. Genellikle yüksek güç ile çalışan elektrik devrelerinin kumandasında ve yüksek güçlü elektrik motorlarını sürmek için kullanılan akım türüdür.
Ayrıca, ev tesisatı için çekilen elektrik kaynağı da alternatif akım ile çalışmaktadır. Çünkü alternatif akım, doğru akıma göre iletken yardımı ile çok daha rahat ve kayıpsız şekilde taşınabilmektedir. Tüm bunlara rağmen evlerimizdeki buzdolabı, çamaşır makinesi ve bulaşık makinesi gibi cihazlar doğrudan alternatif akımla çalıştığı gibi televizyon,bilgisayar,video oynatıcı gibi elektronik cihazlarda prizden gelen alternatif akımlı kaynağı güç ünitelerinde doğru akıma dönüştürerek çalışırlar. Yapılan bu adımlara regüle işlemi denir.
Alternatif Akım Doğru Akıma Nasıl Dönüştürülür?
Yukarıda kısaca bahsettiğim regüle işlemi yapılarak alternatif akım doğru akıma dönüştürülür. Regüle devreleri, ayrıca doğrultmaç devreleri olarak da bilinmektedir. 3 farklı şekilde doğrultma (regüle) yapılabilir. Regüle tipleri aşağıda sıralanmış durumda ayrıca Doğrultmaç devreleri ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yarım Dalga Doğrultma
Tam Dalga Doğrultma
Köprü Tipi Doğrultma
Tüm bunların yanı sıra akım konusu hakkında aşağıda yer alan tanımlamaları bilmekte can ve mal güvenliği için oldukça büyük önem taşımaktadır.
Kaçak Akım Nedir?
Kullanılan elektrik hattında istenmedik şekilde gerçekleşen elektron veya akım kaybına kaçak akım denilmektedir. Oluşan bu kaçak nedeni ile yaralanma yada yangın gibi olaylar meydana gelebileceği için elektrik tesisatında kaçak akım istenilmeyen bir durumdur. Olası felaketlerin engellenmesi için topraklama hatları çekilerek oluşan bu kaçaklar toprak hattı ile yerküreye gönderilerek yok edilmektedir. Kaçağın büyük olması durumunda ise topraklama hattı da olası felaketleri engellemek için yetersiz olduğundan dolayı kaçak akım rölesi geliştirilmiştir. Şuan ev ve iş yerinde KAR kullanılması yasalar gereği zorunludur.
Kaçak akım rölesi ile ilgili yazdığım yazımı okuyarak kaçak akım rölesi hakkında daha fazla ayrıntıya ulaşabilirsiniz.
Kaçak Akım Rölesi Nedir?
Zayıf Akım Nedir?
Elektrik tesisatında telefon,zil,anten ve yangın ihbar düzenleri gibi aygıtları çalıştırmak için kullanılan düşük gerilime sahip kaynaklara verilen isimdir. Ev ve iş yeri tesisatlarında genellikle trafo kullanılarak zayıf akım kaynağı elde edilir. Zayıf akım tesisatları genellikle 12V ile çalışmasına rağmen 15V olanları da bulunmaktadır. Bu tesisatın gerilimi düşük olduğundan çarpma riski yoktur.
Kuvvetli Akım Nedir?
Elektrik tesisatında motor ve aydınlatma kısmı için kullanılan kaynak yapılarına verilen genel ada kuvvetli akım tesisatı denilmektedir. Hepimizin bildiği üzere ülkemizde kuvvetli akım tesisatları 220V gerilim ve 50Hz frekans ile çalışmaktadır. Kuvvetli akımın çarpma etkisi olduğundan dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Tamirat gibi işlemlere eğer yetkin değilsek yetkili kişileri çağırarak onlara yaptırmak en doğrusudur.
AC – DC Akımların Kullanım Alanları
İkisininde birbirine göre bazı avantaj ve dezavantajları vardır. Birazda bunlara değinelim.
Ac akımı üretmek ve taşımak daha kolaydır.
Elektrik motorlarında AC akımlı motorlar DC akımlı motorlara göre daha uygundur.
Elektrik enerjisini hareket enerjisine AC motorlar daha performanslı çevirirler.
Bunların yanı sıra
Doğru akım kaynakları ise elektronik ev aletlerinde kullanılmaktadır.
Dijital sistemlerde Dc kaynaklar tercih edilmektedi