arkeler alemi

Arkeler Arkea veya Arkebakteriler canlı organizmaların bir ana bölümüdür.

Yabancı literatürde bu gruptaki canlılar Archaea veya Archaebacteria grubun tek bir üyesi ise tekil olarak Archaeum Archaean veya Archaeon olarak adlandırılır

Arkeler Ökaryotlar ve Bakteriler üç-saha sisteminin (İngilizce three domain system) temel gruplarıdır. Bakteriler gibi arkaeler de çekirdeği olmayan tek hücreli canlılardır yaniprokaryotlardır (prokaryotlar altı-alemli sınıflandırmada Monera olarak adlandırılırlar). İlk tanımlanan arkaeler aşırı ortamlarda bulunmuş olmalarına rağmen sonradan hemen her habitattaraslanmışlardır.

Bu üst krallığa ait tek bir organizma "arkeli" (Arkea'ye ait anlamında; İngilizce archaean) olarak adlandırılır bu sözcük sıfat olarak da kullanılır.

Şekil

Arke hücrelerin çapları 0.1 μm ila 15 μm'nin üstü arasında değişir. Bazıları öbekleşir veya 200 μm'ye varan iplikçikler oluşturabilir. Çok çeşitli şekillere sahip olabilirler küresel çubuk spiral yumrulu yassı kare şekilli veya dikdörtgen olabilirler.

****bolizma

****bolizmaları çok çeşitlidir. Halobakteriler ATP üretmek için ışık kullanırlar. Ama başka gruplar gibi elektron taşıma zinciri kullanarak fotosentez yapan bir arke yoktur. Arkelerden bulundurduğu enzimler sayesinde endüstride pek çok tepkimenin gerçekleşmesindeatık ****llerin zehirli özelliklerinin azaltılmasındakalitesi düşük ****llerin kullanılabilir hale getirilmesindekirlenmiş suların yeniden kullanılabilir hale getirilmesinde kullanılır.

Evrim ve Sınıflandırma

Arkeler rRNA filojenetik ağaçlarına göre iki ana gruba ayrılırlar Euryarchaeota ve Crenarchaeota. Ancak yakın yıllarda bu iki gruba ait olmayan bazı başka türler de keşfedilmiştir.

Woese arke bakteri ve ökaryotların ortak bir atadan (progenot) türemiş farklı evrimsel sülaleler olduğunu öne sürmüştür. Yunanca archae veya 'eski' anlamında Arke isminin seçiminin arkasında bu hipotez yatmaktadır. Daha sonra bu grupları her biri bir çok âlem içeren bölge (domain) veya üst-âlem olarak tanımlamıştır. Bu gruplandırma sistemi çok popüler olmuş ancak progenot fikri genel destek görmemektedir. Bazı biyologlar arkaebakteri ve ökaryotların özelleşmiş öbakterilerden türediğini öne sürmüşlerdir.

Arkea ve Ökarya arasındaki ilişki biyolojide önemli bir problem olarak sürmektedir. Yukarda belirtilen benzerlikler bir yana birçok filogenetik ağaç bu ikisini beraber gruplandırır. Bazıları ökaryotları Crenarchaeota'lardan ziyade Euryarchaeota'lara yakın yerleştirir hücre zarı biyokimyası aksini göstermesine rağmen. Thermatoga gibi bazı bakterilerde arke-benzeri genlerin keşfi aradaki ilişkinin tanımlanmasını zorlaştırmaktadır çünkü yatay gen transferi olmuş olması muhtemel görünmektedir. Bazıları ökaryotların bir arkeli ile bir öbakterinin kaynaşmasıyla meydana geldiğini öne sürmüşlerdir öyle ki birinci çekirdek ikincisi ise sitoplazmayı oluşturmuştur. Bu hipotez genetik benzerlikleri açıklayabilmekte ama hücre yapısını açıklamakta zorluklarla karşılaşmaktadır.

Arkelerin bakterilerden farklılıkları rRNA gen dizinlerinin karşılıştırılması sonucu ortaya çıkmıştı. Yukarıda belirtilen problemlerin bazıları gen dizinlerine tek başına bakmak yerine artık organizmaların bütün genomlarının karşılıştırılması yoluyla çözülmeye çalışılmaktadır. 2006 Eylül ayı itibariyle 28 arke genom dizini tamamlanmış 28'i ise kısmen tamamlanmıştır.

Özellikleri


Bakteriler gibi çekirdeği olmayan prokaryot tek hücreli canlılardır.
Bazılarında hücre duvarı bulunmaz.Bulunanlarda ise hücre duvarının kimyasal yapısı bakterilerinkinden farklıdır.
Küresel çubuk spiral dikdörtgen gibi çok çeşitli şekillere sahiptirler.
Çok ekstrem (aşırı uç ) koşullarda yaşayabilirler.